Mẹ đỡ đầu là gì?
Cha đỡ đầu hay mẹ đỡ đầu (còn được gọi là người trợ bảo), trong nhiều hệ phái của Kitô giáo, là người làm chứng cho việc rửa tội của một đứa trẻ và sau đó sẵn sàng giúp đỡ chúng như việc dạy giáo lý, cũng như việc định hình tâm linh suốt đời của chúng.
Trước đây, ở một số quốc gia, vai trò mang một số nghĩa vụ pháp lý cũng như trách nhiệm tôn giáo. Theo cả quan điểm tôn giáo và dân sự, cha mẹ đỡ đầu có xu hướng là một cá nhân được cha mẹ ruột lựa chọn để quan tâm đến quá trình nuôi dạy và phát triển cá nhân của đứa trẻ, đưa ra lời khuyên nhủ hoặc yêu cầu quyền giám hộ hợp pháp của đứa trẻ nếu có bất cứ điều gì xảy ra với cha mẹ ruột.
Người đỡ đầu nam là cha đỡ đầu, và người đỡ đầu nữ là mẹ đỡ đầu. Đứa trẻ được gọi là con đỡ đầu.
Tại sao trẻ em thời xưa cần phải nhận cha đỡ đầu và mẹ đỡ đầu?
“Đỡ đầu” là ý nghĩa trên văn tự, chỉ người không có quan hệ huyết thống hoặc quan hệ hôn nhân, họ hàng thân thuộc được bái nhận làm cha nuôi hoặc mẹ nuôi..
Tại sao trẻ em thời xưa cần phải nhận “cha đỡ đầu” hay “mẹ đỡ đầu”?
“Bái kết nghĩa” là nhận cha nuôi, mẹ nuôi, là một loại tập tục rất phổ biến thời xưa.
Có vùng gọi là “nhận cha đỡ đầu, mẹ đỡ đầu”, có vùng là “nhận ký phụ, ký mẫu”, tục xưng “bái nhận làm con thừa tự của cha, nhận làm con thừa tự của mẹ” .
Quan hệ giữa đứa trẻ và cha mẹ nuôi có thể là vĩnh viễn, cũng có thể là tạm thời, nhiều thì 3 hoặc 5 năm, ít thì vội vàng chỉ gặp mặt qua, từ đó về sau đều không liên quan tới nhau nữa.
Đối tượng “bái kết nghĩa” có rất nhiều người. Mục đích của việc nhận cha mẹ nuôi là vì: Thứ nhất là sợ trẻ khó nuôi, hoặc trước kia từng sinh con bị chết yểu, sợ trong mệnh của mình không có con cái, nên “bái kết nghĩa” tiêu tai giải nạn, bảo vệ con cái. Hai là tướng mệnh đứa trẻ không tốt, khắc cha khắc mẹ nên “bái kết nghĩa” để thay đổi tướng mệnh, cầu già trẻ trong nhà hòa thuận, gia cảnh hưng thịnh.
Trong trường hợp nhận cha mẹ nuôi để trẻ dễ nuôi hơn, thường chọn những gia đình nghèo hoặc gia đình đông con để nhận cha mẹ nuôi, vì người xưa quan niệm con nhà nghèo, đông con rất dễ nuôi, hơn nữa con những nhà này thường không được chiều chuộng nên dễ dạy bảo. Nếu trẻ làm con nuôi của những nhà này thì sẽ dễ nuôi, dễ dạy bảo (quan hệ tạm thời).
Đương nhiên, cũng có trường hợp nhận con nuôi là vì mong muốn gia tăng tình cảm giữa 2 nhà. Còn những nhà giàu hiển vinh kia nhận nữ đào kép, vũ nữ làm con gái nuôi, đó là có dụng ý xấu, không nằm trong diện thảo luận của chúng ta.
Tập quán “bái kết nghĩa” tùy vào vùng miền, dân tộc và bối cảnh văn hóa khác nhau, nên phương diện lễ tiết tập tục cũng khác nhau.
Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể thấy một vài điểm chung trong loại tập tục nuôi dưỡng “bái kết nghĩa” này tại các vùng miền, đó là để cho đứa trẻ dễ nuôi và lớn lên được thuận lợi.
Cha mẹ hay người đỡ đầu làm gì?
Thường thì người ta nghĩ rằng cha mẹ đỡ đầu (godparent) chỉ như một chi tiết thêm vào trong nghi thức rửa tội. Nhưng Giáo Luật trao trách nhiệm nhiều hơn cho những “người làm chứng” này. ‘Cha mẹ đỡ đầu’ (godparent) và ‘người đỡ đầu’ (sponsor) là những thuật ngữ tương đồng hay có thể sử dụng thay thế nhau. Cha mẹ đỡ đầu đi vào một mối tương quan thiêng liêng với người được rửa tội. Nước rửa tội của Giáo Hội được xem như là ‘cung lòng’ hạ sinh đời sống vĩnh cửu. Nhờ Bí tích rửa tội, chúng ta trở thành nghĩa tử của Thiên Chúa, gọi Thiên Chúa là Cha và Giáo hội là mẹ. Chúng ta cần người đỡ đầu để hướng dẫn chúng ta bằng lời cầu nguyện và gương mẫu trong hành trình đức tin.
Trong xã hội hôm nay, khi không còn thực thi quyền chăm sóc, vai trò của người đỡ đầu hoàn toàn mang tính thiêng liêng. Ngoài việc cầu nguyện cho đứa trẻ, người đỡ đầu nên tham dự một cách tích cực với tư cách là một mẫu gương Kitô hữu cho đời sống của em. Cha hoặc mẹ đỡ đầu là một ‘người hướng dẫn’ thiêng liêng, người dạy dỗ ngang qua gương sáng. Các thánh cho chúng ta những mẫu gương sống đức tin thế nào thì cha mẹ đỡ đầu cũng nên trở thành mẫu gương sống động trong đời sống đức tin như vậy. Cha mẹ đỡ đầu trợ giúp các bậc cha mẹ trong việc giáo dục đức tin Công Giáo cho con cái mình. Họ không thay thế vai trò của cha mẹ, những nhà giáo dục chính yếu trong việc giáo dục đức tin. Tuy nhiên, đôi lúc khi cha mẹ yếu đuối trong đức tin, thì không phải là một điều bất thường nếu như cha mẹ đỡ đầu can thiệp để đảm bảo rằng các em được nuôi dưỡng một cách thích hợp trong Giáo Hội.
Tại sao cần có cha mẹ đỡ đầu?
“Cha mẹ đỡ đầu để làm gì? Lần đầu tiên tôi nghĩ về điều đó là khi một người bạn của tôi đề nghị tôi trở thành mẹ đỡ đầu cho con gái cô ấy. Tôi hiểu rằng tôi sẽ phải có một số trách nhiệm liên quan đến con gái đỡ đầu của mình, nhưng tôi không biết phải hỏi ai về điều đó. Xét cho cùng, theo tôi hiểu, cha mẹ đỡ đầu không được chọn để họ chỉ tặng quà. Vậy tại sao chúng lại cần thiết? ”
Với câu hỏi này, chúng tôi chuyển sang hiệu trưởng của Trường Thần học Tổng hợp, Archpriest VLADIMIR RAVLUK.
Khi chọn cha đỡ đầu hoặc mẹ đỡ đầu cho con mình, các bậc cha mẹ thực sự không thực sự nghĩ về lý do tại sao chúng lại cần thiết. Đôi khi những người giàu có được yêu cầu trở thành cha mẹ đỡ đầu, mà không tính đến việc họ ở khá xa đời sống Cơ đốc.
Tuy nhiên, trước khi đối phó với cha mẹ đỡ đầu, bạn cần phải hiểu lý do tại sao cần phải rửa tội cho em bé. Mọi trẻ sơ sinh đến thế giới này đều mang tội nguyên tổ, mà mọi người đều thừa hưởng từ A-đam và Ê-va. Không vâng lời Chúa và nếm trái cấm, con người mất đi sự vô tội, và cùng với nó là sự bất tử. Kể từ đó, tội nguyên tổ được truyền từ đời này sang đời khác như một căn bệnh di truyền nghiêm trọng. Và chỉ có phép báp têm mới giải thoát một người khỏi nó. Xức dầu cũng là một phần không thể thiếu của bí tích rửa tội. Cơ thể đứa trẻ được xức bằng dầu thánh, và qua việc xức dầu này, đứa trẻ nhận được những ân tứ của Chúa Thánh Thần, sẽ góp phần vào sự trưởng thành về tâm linh và thể chất, để phát triển mọi tình cảm, lý trí, ý chí và tài năng. Bạn chỉ có thể làm báp têm một lần trong đời, có nghĩa là bạn chỉ có thể nhận được những ân tứ này từ Đức Chúa Trời một lần.
Rửa tội là một bước rất quan trọng trong cuộc đời. Một người (có thể là trẻ sơ sinh hoặc người lớn) được rửa tội theo Đức tin Chính thống, điều này sẽ cần phải được tuyên xưng, và vì điều này, cần phải biết ít nhất nền tảng của nó. Nhưng nó đơn giản là không thể cho một đứa trẻ để hiểu chúng. Những lời thề mà một Cơ đốc nhân phải tuân theo, do sự phát triển của anh ta, anh ta chưa thể đưa ra. Vì vậy, mỗi đứa trẻ được rửa tội không phải trong đức tin của mình, mà trong đức tin của cha đỡ đầu, người đã nhận nó từ phông rửa tội (do đó cha mẹ đỡ đầu còn được gọi là người nhận).
Chỉ một Cơ đốc nhân Chính thống giáo mới có thể là cha đỡ đầu. Những người hoàn toàn không biết gì về các vấn đề đức tin không thể được chọn làm cha mẹ đỡ đầu. Họ phải biết Kinh Tin Kính và đọc khi cử hành Tiệc Thánh. Người ngoại bang, dù họ tuyên bố theo tôn giáo nào, cũng không thể là cha mẹ đỡ đầu cho Chính thống giáo. Tương tự như vậy, Cơ đốc nhân Chính thống giáo không thể rửa tội cho trẻ em với cha mẹ thuộc một tôn giáo khác, ngoại trừ những trường hợp trẻ em được rửa tội theo tín ngưỡng Chính thống giáo. Tên của người đỡ đầu được nhắc đến trong những lời cầu nguyện trong tiệc thánh và được ghi trong giấy chứng nhận rửa tội.
Con lớn không thể làm cha mẹ đỡ đầu cho con nhỏ, vì bản thân chúng chưa vững vàng trong việc tuyên xưng đức tin Chính thống. Mặc dù trong lịch sử của Hội thánh, có những trường hợp những Cơ đốc nhân 13-14 tuổi hóa ra lại là cha mẹ đỡ đầu rất tốt. Cha mẹ không thể nhận biết con cái của họ từ phông lễ rửa tội, bởi vì họ hàng thiêng liêng không nên giao nhau về dòng máu. Vì lý do tương tự, không nên chọn vợ chồng làm cha mẹ đỡ đầu cho cùng một em bé. Cô dâu và chú rể sẽ không thể kết hôn sau đó nếu một trong hai người đưa người kia đến với đức tin và trở thành người lãnh nhận bí tích rửa tội.
Nhân tiện, không nhất thiết phải lấy cha mẹ đỡ đầu khi rửa tội cho người lớn. Nhưng nếu họ vẫn còn hiện diện, thì họ đóng vai trò là nhân chứng và người bảo đảm cho đức tin và lời thề của người đã được rửa tội.
Tất nhiên, sai lầm khi nghĩ rằng nhiệm vụ của cha mẹ đỡ đầu chủ yếu là chúc mừng các con đỡ đầu vào các ngày lễ hoặc giúp đỡ họ về mặt tài chính. Mặc dù, nếu con đỡ đầu có nhu cầu, cha mẹ đỡ đầu yêu thương nên giúp đỡ con. Tuy nhiên, đây không phải là điều chính đối với cha mẹ đỡ đầu.
Trước hết, họ nên cầu nguyện để được xác nhận đức tin của con đỡ đầu hoặc con gái đỡ đầu của họ. Cha mẹ đỡ đầu thực sự với những năm đầu thấm nhuần đức tin của trẻ sơ sinh vào Đấng Christ, dạy nó siêng năng, hiền lành, khiêm nhường, tiết chế, giải thích tội lỗi là gì, và nếu có thể, hãy giữ nó không làm những việc xấu, dạy nó sống một đời sống nhân đức. Cha mẹ đỡ đầu đảm bảo rằng em bé tham gia các Mầu nhiệm Thánh của Đấng Christ thường xuyên nhất có thể, và khi lớn lên, em sẽ học cách thú nhận. Họ có thể đưa ra lời khuyên tốt cho con đỡ đầu của mình, tặng biểu tượng hoặc sách tâm linh, chúc phúc cho hôn nhân và ủng hộ quyền lực của cha mẹ. Theo phong tục Cơ đốc giáo cổ xưa, cha mẹ đỡ đầu là người phải gánh vác việc chăm sóc đứa trẻ trong trường hợp bất hạnh nào đó xảy ra với cha mẹ của nó.
Trong cuộc sống, tất nhiên, có những hoàn cảnh khác nhau, do đó cha mẹ đỡ đầu không thể hoàn thành đầy đủ nhiệm vụ của mình. Ví dụ, khi cha mẹ thậm chí không cho phép cha đỡ đầu gặp con đỡ đầu. Hoặc khi cha mẹ đỡ đầu sống ở một thành phố khác và không thể thường xuyên gặp mặt đứa trẻ. Trong những trường hợp như vậy, những người nhận không thể chịu hoàn toàn trách nhiệm về việc giáo dục tâm linh của đứa trẻ, họ chỉ có thể cầu nguyện cho nó. Nhưng nếu cha mẹ đỡ đầu không hoàn thành nhiệm vụ của mình do lười biếng hoặc cẩu thả, thì đây là một tội lỗi mà Chúa sẽ yêu cầu. Vì vậy, nếu một người cảm thấy rằng mình sẽ không phải là một bố già tốt, thì tốt hơn là nên từ chối tham gia Tiệc thánh.
Chương trình “Mẹ đỡ đầu” – Hành động nhỏ, ý nghĩa lớn
Chương trình “Mẹ đỡ đầu” được Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phát động từ cuối năm 2021. Chương trình có ý nghĩa thiết thực của cán bộ, hội viên phụ nữ nhằm đỡ đầu, hỗ trợ chăm sóc, nuôi dưỡng các trẻ em mồ côi do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, tạo động lực, giúp các trẻ mồ côi có thêm điểm tựa trong hành trình khôn lớn, trưởng thành. Đây là một trong những hoạt động được Hội Phụ nữ Công an tỉnh Bạc Liêu thực hiện mang lại nhiều hiệu quả thiết thực, với ý nghĩa nhân văn sâu sắc.
Nhận thức tầm quan trọng, ý nghĩa lớn lao của chương trình “Mẹ đỡ đầu”, từ đầu năm 2022, Hội Phụ nữ Công an tỉnh Bạc Liêu đã vận động 100% cơ sở Hội cùng cán bộ, hội viên tích cực tham gia, hưởng ứng chương trình bằng nhiều công trình, phần việc cụ thể, thiết thực nhằm chăm lo, hỗ trợ cho trẻ em mồ côi trên địa bàn tỉnh. Qua rà soát, Hội Phụ nữ Công an tỉnh nhận đỡ đầu cho 03 trẻ em mất mẹ do dịch bệnh Covid-19, định kỳ tổ chức thăm, động viên, hỗ trợ và trao sổ tiết kiệm với tổng số tiền 21 triệu đồng.
Một trong số đó, có cháu Lê Dương Bảo Long (17 tháng tuổi). Cha đi làm ăn xa, cháu Long hiện tại đang được ông bà ngoại nuôi dưỡng; tuy lớn tuổi, sức khỏe kém, song ông bà của Long vẫn hàng ngày đi làm thuê để kiếm tiền nuôi cháu. Biết được hoàn cảnh của cháu Long, Hội Phụ nữ Công an tỉnh đã nhận đỡ đầu và hỗ trợ gia đình mỗi tháng 500.000 đồng, đồng thời, cán bộ, hội viên phụ nữ lực lượng Công an cũng thường xuyên thăm hỏi, tặng quà nhân các dịp lễ, tết.
Cũng như nhiều hộ gia đình khác, gia đình cháu Hứa Hoàng Sơn (11 tuổi) và Hứa Hoàng Thái (6 tuổi) cũng chịu ảnh hưởng nặng nề do đại dịch. Mẹ mất do Covid-19, hiện nay 02 cháu đang sống cùng ông bà nội đã già yếu, không còn sức lao động, cả gia đình đều trông chờ vào đồng lương ít ỏi của người cha hiện đang làm công nhân tại Thành phố Hồ Chí Minh. Biết được hoàn cảnh gia đình hết sức khó khăn của gia đình, Hội Phụ nữ Công an tỉnh đã nhận hỗ trợ hai cháu theo chương trình “Mẹ đỡ đầu”, để tiếp thêm động lực cho các cháu tiếp tục cắp sách đến trường
Đại dịch Covid-19 đã đi qua, nhưng hậu quả để lại vẫn vô cùng nặng nề. Việc trở thành những người “Mẹ đỡ đầu” của cán bộ, hội viên phụ nữ lực lượng Công an cũng phần nào chia sẻ khó khăn đối với các hộ gia đình, góp phần xoa dịu nỗi đau, trở thành điểm tựa để các em nhỏ mồ côi, các trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt có thêm nghị lực, mạnh mẽ vượt qua khó khăn, được phát triển toàn diện trong môi trường lành mạnh từ gia đình và cộng đồng.
Được biết, trong những năm qua, công tác chăm sóc, giáo dục trẻ em luôn được các cấp Hội Phụ nữ Công an thực hiện hiệu quả. Đặc biệt, thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, hội viên; tăng cường tuyên truyền, phổ biến rộng rãi về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là các Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Bên cạnh đó, chăm lo cho trẻ em bằng các hoạt động thiết thực, hiệu quả. Cụ thể, từ đầu năm 2022 đến nay, Hội Phụ nữ thường xuyên thăm hỏi, động viên 08 cháu có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; tổ chức trao hàng trăm suất học bổng, xe đạp, đồ dùng học tập… tặng học sinh nghèo hiếu học, với tổng trị giá hàng trăm triệu đồng.
Những việc làm đó đã và đang phát huy hiệu quả thiết thực, tạo được phong trào thi đua sôi nổi trong các cấp Hội Phụ nữ trong lực lượng Công an. Qua đó, cán bộ, hội viên phụ nữ ngày càng nâng cao ý thức, trách nhiệm trong vấn đề chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích của trẻ em, thực hiện hiệu quả nội dung giám sát và phản biện xã hội về công tác gia đình và trẻ em, góp phần xây dựng hình ảnh nữ chiến sĩ Công an tỉnh Bạc Liêu đẹp hơn trong lòng nhân dân.
********************
Đăng bởi: Trường THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Tổng hợp
