Từ lâu, đã có nhiều tài liệu ghi chép về danh tiếng lẫy lừng của người phụ nữ được mệnh danh là “Cô Ba Sài Gòn”, với nhan sắc được ví như ”liều độc dược ái tình” làm si mê trái tim của mọi đàn ông. Hàng nghìn giai thoại thêu dệt xoay quanh cuộc đời đầy sóng gió của bóng hồng khiến thân thế cô Ba vẫn còn là ẩn số, và thế hệ ngày nay chỉ được nghe kể qua những câu chuyện mang màu sắc kì ảo thiếu tính xác thực.
Theo những tư liệu lịch sử, có đến hai người phụ nữ nổi tiếng xinh đẹp giai đoạn cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX cùng mang cái tên gần giống nhau là Ba Thiệu và Ba Trà. Cả hai người này đều được gọi chung là ”Cô Ba Sài Gòn”. Hai người phụ nữ, hai nhan sắc khác nhau, cuộc đời cũng khác nhau.
Cô Ba Thiệu – Hoa hậu đầu tiên đăng quang Miss Sài Gòn năm 1865
Cô Ba Thiệu quê gốc Trà Vinh, xuất thân trong gia đình gia giáo nên từ nhỏ cô am hiểu lễ nghi phép tắc, cha cô là thầy Thông Chánh nắm giữ nhiều quyền lực. Nhan sắc của cô Ba Thiệu được học giả Vương Hồng Sển miêu tả trong quyển Sài Gòn năm xưa là “Cô đẹp tự nhiên, không răng giả, không ngực cao su nhơn tạo. Tóc dài chấm gót, bới ba vòng một ngọn, mướt mượt và thơm phức dầu dừa mới thắng. Đẹp không vì son phấn giả tạo, đẹp đến nỗi nhà nước in hình vào con tem Bưu điện”.
Vẻ đẹp tựa đóa hoa mộc lan trong sớm mai của Ba Thiệu chính thức tỏa sáng khi cô vượt qua 100 mỹ nhân giành ngôi vị quán quân cuộc thi hoa hậu đầu tiên mang tên Miss Sài Gòn, do người Việt tổ chức năm 1865. Nhiều nhiếp ảnh gia Pháp đề nghị cô chụp ảnh mặc áo tắm để đăng báo. Vốn là người tôn trọng thuần phong mĩ tục xã hội Việt Nam đương thời nên cô từ chối. Nhan sắc mỹ miều của cô Ba Thiệu được họa thành bức vẽ rồi mang in lên tem với con số phát hành kỉ lục lớn nhất Đông Dương ngày đó.
Ngỡ rằng khi không màng đến ánh hào quang đô thị và chọn lối sống bình dị chốn thôn quê thì cô Ba Thiệu sẽ được hưởng niềm hạnh phúc. Nhưng số phận nghiệt ngã vùi dập đời hoa, gia đình cô bất ngờ hứng chịu bi kịch khủng khiếp, dẫn đến tính mạng cả nhà lâm nguy. Tên biện lý người Pháp Jaboin nhiều lần cậy quyền thế ve vãn và trêu ghẹo mẹ cô vì nhan sắc của bà cũng mặn mòi nhất nhì xứ. Trong một lần nóng giận, cha cô đã rút súng bán chết tên Jaboin và bị chính quyền Pháp thẳng tay xử tử, ngay sau đó cô bị bắt giam và quyên sinh nơi tù ngục.
Xung quanh bi kịch này, lịch sử cũng ghi nhận nhiều câu chuyện khác nhau. Có một ý kiến khác trích từ quyển Hỏi đáp về Sài Gòn – TP HCM xuất bản năm 2006 lại nói chính cô Ba Thiệu mới là người cầm súng bắn chết tên Jaboin, Tòa đại hình Mỹ Tho tuyên án cô tử hình ngày 19/06/1893 rồi hành quyết ngày 18/1/1894.
Tuy cuộc đời của hoa khôi bậc nhất Hòn Ngọc Viễn Đông mang hồi kết cay đắng nhưng vẻ đẹp và danh tiếng của cô đã lưu truyền khắp lục tỉnh. Bức ảnh chụp chân dung cô Ba Thiệu trở thành biểu tượng cho thương hiệu xà bông nổi tiếng do ông Trương Văn Bền sáng lập. Chất lượng của loại xà bông này giành lại thị trường trong nước mà bấy lâu hãng xà bông Pháp Marseille độc chiếm.
Cô Ba Thiệu trở thành biểu tượng cho thương hiệu xà bông nổi tiếng do ông Trương Văn Bền sáng lập.
Cô Ba Trà – Đệ nhất trong tứ đại mỹ nhân Sài Thành
Cô Ba Trà tên thật là Trần Ngọc Trà (sinh năm 1906), sau được giới thượng lưu Sài Gòn biết đến với một cái tên Tây phương khác là Yvette Trà. Nếu số phận có phần ưu ái cho cô Ba Thiều sinh ra trong nhà quyền quý thì phần cô Ba Trà lại định sẵn cuộc đời mang nhiều trái ngang sóng gió.
Ba Trà là con gia đình điền chủ khá giả thuộc Chợ Lớn (Tân An sau này), nhưng khi cô mới 5 tuổi thì một biến cố lớn xảy ra khi khiến cha cô – vì nghe lời thiên hạ đồn thổi mẹ cô ngoại tình nên đã tức giận chết bất đắc kì tử.
Chứng kiến cái chết ngỡ ngàng của đứa con trai yêu quý, bà nội cô cũng đột ngột qua đời. Gia đình bên nội cho rằng mẹ con cô là nguyên nhân gây ra hai cái chết thương tâm nên nhẫn tâm đuổi họ khỏi nhà, trong lúc mẹ của Ba Trà đang mang thai em cô trong bụng. Từ đó Ba Trà phải lớn lên trong đòn roi tủi nhục của người mẹ luôn đau đớn oán trách số phận.
Năm 14 tuổi, cô bị mẹ gả bán cho một lão bác sĩ Tây tuổi già hơn cô gấp 3 lần, và cuộc hôn nhân nhanh chóng đổ vỡ khi ông quay lại Pháp. Lúc này cô Ba Trà dần trổ mã thành thiếu nữ xinh đẹp và hớp hồn vị công tử nhà giàu đất Phan Rang. Cô lên xe hoa lần nữa nhưng đường tình duyên của cô lại trắc trở khi gặp người chồng quen thói trăng hoa. Cô ngậm ngùi trở về nhà trong sự trách mắng của mẹ. Sau đó cô nhanh chóng trở thành vợ của một bác sĩ danh tiếng, và lần thứ ba lên xe hoa của cô cũng có chung kết cục với 2 mối tình trước.
Cuộc đời Ba Trà chuyển sang bước ngoặt mới khi cô được sự dẫn dắt của một người phụ nữ sành sõi để kết thân với giới ăn chơi thượng lưu tại Sài Gòn và tiếp thu văn hóa Tây phương. Từ một cô gái lỡ dở tuổi xuân thì từng trải qua ba đời chồng, cô Ba Trà vụt sáng như đóa quỳnh nở vội vã trong đêm và được mệnh danh là Étoile de Saigon (Ngôi sao Sài Gòn), tiếng tăm của cô lan truyền đến tai những tay nhà giàu ăn chơi khét tiếng.
Nhan sắc quyến rũ không thể cưỡng lại của Ba Trà làm điên đảo những người đàn ông lắm tiền của và bằng cái đầu tinh quái, cô khiến họ dâng hết sản nghiệp. Các vị công tử gia đình quyền thế bậc nhất không thoát khỏi tay cô Ba Trà như Hắc công tử (Trần Trinh Huy), Bạch công tử (Lê Công Phước), công tử Bích – người từng tặng cô 70.000 đồng (trong lúc một lượng vàng thời đó khoảng 60 đồng) và cả tay trùm cờ bạc Sáu Ngọ vốn nổi tiếng mê trò đỏ đen hơn ái tình.
Chứng kiến sự bội bạc của những người chồng cũ nên dường như con tim cô đã chai sạn với tình yêu, tất cả những gì cô cần ở đàn ông chỉ là vật chất tiền bạc. Được vô số đại gia từ khắp Nam Kỳ lục tỉnh cung phụng chiều chuộng, cô Bà Trà sa chân vào vòng xoáy không lối thoát của cờ bạc và nghiện ngập á phiện, từng món nữ trang quý giá, các căn nhà xa hoa và xế hộp sang trọng lần lượt ra đi.
Bên cạnh nhan sắc vượt bậc thì cô Ba Trà còn nổi tiếng bởi việc dùng những loại siêu hình bùa phép quyến rũ đàn ông làm họ mê đắm mất đi lý trí, sẵn sàng chu cấp bất cứ gì cô muốn. Lúc bấy giờ dân trí nước ta chưa phát triển nên những loại hình mê tín dị đoan này khá phổ biến, mặc cho tác hại mang đến không thể nào lường trước.
Từng nắm trong tay trái tim của biết bao người đàn ông và vàng bạc nhung lụa phủ đầy châu thân, nhưng cô Ba Trà chưa từng trân trọng những gì mình được nhận. Sau này, khi thời thanh xuân đã trôi qua, nhan sắc cô Ba Trà ngày càng phai nhạt bởi hậu quả của một thời ăn chơi trác tán ngập chìm trong thuốc phiện, và những người đàn ông si mê sắc đẹp của cô cũng dần lảng tránh”.
Lúc về già cô Ba Trà phải sống khổ cực nghèo khó và qua đời trong đơn độc một mình, chấm dứt cuộc đời đầy sống gió của đóa hoa quỳnh nở vội trong đêm.
Dù là hai người phụ nữ có mảnh đời trái ngược hoàn toàn nhưng cả cô Ba Thiều và cô Ba Trà đều không có được cuộc đời yên ả hạnh phúc. Họ sở hữu nét đẹp sắc nước hương trời và danh tiếng lẫy lừng xứng với tên gọi “Cô Ba Sài Gòn” nên có lẽ danh xưng mỹ miều này chẳng thể nào phân định là dành riêng cho ai.
