Vật Lí 9 Bài 25: Sự nhiễm từ của sắt, thép – Nam châm điện được THPT Ngô Thì Nhậm biên soạn hy vọng sẽ là là tài liệu hữu ích giúp các em nắm vững kiến thức bài học và đạt kết quả tốt trong các bài thi, bài kiểm tra trên lớp.
Tóm tắt lý thuyết Vật Lí 9 Bài 25
Sự nhiễm từ của sắt, thép
– Lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện.
– Khi ngắt điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính.
Ngắt công tắc, ống dây có lõi sắt non không hút các kẹp giấy còn ống dây có lõi thép thì hút các vụn giấy
⇒ Sở dĩ sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây vì khi đặt trong từ trường thì lõi sắt, thép bị nhiễm từ và trở thành một nam châm.
Khi đóng công tắc ống dây có lõi sắt và thép hút các kẹp giấy
⇒ Không những sắt, thép mà các vật liệu từ như niken, coban… đặt trong từ trường đều bị nhiễm từ.
Nam châm điện và nam châm vĩnh cửu
– Nam châm điện là ống dây có dòng điện chạy qua và trong có lõi sắt. Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật bằng cách tăng cường độ dòng điện qua ống dây hoặc tăng số vòng của ống dây.
– Nam châm vĩnh cửu là một lõi thép đã bị nhiễm từ.
So sánh sự nhiễm từ của sắt và thép, của nam châm điện và nam châm vĩnh cửu
– Sắt nhiễm từ mạnh hơn thép, nhưng thép duy trì từ tính lâu hơn sắt.
– Muốn chế tạo nam châm vĩnh cửu ta dùng thép và muốn chế tạo nam châm điện ta lại dùng sắt.
– Nam châm vĩnh cửu duy trì được từ tính lâu dài, không phụ thuộc vào việc có hay không có dòng điện.
– Nam châm điện chỉ hoạt động khi có dòng điện chạy qua cuộn dây trong có lõi sắt. Khi ngắt dòng điện thì nam châm điện cũng mất hết từ tính
Giải bài tập SGK Vật Lí 9 Bài 25
Bài C1 (trang 68 SGK Vật Lý 9)
Nhận xét về tác dụng từ của ống dây có lõi sắt non và ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện qua ống dây.
Lời giải:
Lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính, khi ngắt dòng điện đi qua ống dây
Bài C2 (trang 69 SGK Vật Lý 9)
Quan sát và chỉ ra các bộ phận của nam châm điện mô tả trên hình 25.3 SGK. Cho biết ý nghĩa của các con số khác nhau ghi trên ống dây
Lời giải:
+ Cấu tạo: gồm một ống dây gồm nhiều vòng dây quấn xung quanh một lõi sắt non.
+ Ý nghĩa của các con số khác nhau ghi trên ống dây
– Số 1A – 22 cho biết ống dây được dùng với dòng điện có cường độ 1A và điện trở của ống dây là 22 .
– Số 0, 1000, 15000 ghi trên ống dây cho biết ống dây có thể sử dụng với những số vòng dây khác nhau, tùy theo cách chọn để nối hai dầu dây với nguồn điện. Số vòng dây càng lớn thì nam châm điện càng mạnh.
Bài C3 (trang 69 SGK Vật Lý 9)
So sánh các nam châm điện được mô tả trên hình 25.4 SGK. Trong các nam châm điện a và b; c và d; b, d và e thì nam châm nào mạnh hơn?
Lời giải:
Nam châm nào có dòng điện càng lớn và số vòng dây càng nhiều thì nam châm đó càng mạnh.
Vậy nam châm b mạnh hơn a, d mạnh hơn c, e mạnh hơn b và d.
Bài C4 (trang 69 SGK Vật Lý 9)
Khi chạm mũi chiếc kéo vào đầu thanh nam châm thì sau đó mũi kéo hút được các vụn sắt. Giải thích vì sao?
Lời giải:
Vì mũi kéo bị nhiễm từ và trở thành một nam châm. Mặt khác, kéo làm bằng thép nên khi không còn tiếp xúc với nam châm nữa, nó vẫn giữ được từ tính lâu dài.
Bài C5 (trang 69 SGK Vật Lý 9)
Muốn nam châm điện mất hết từ tính thì làm thế nào?
Lời giải:
Cần ngắt dòng điện đi qua ông dây của nam châm.
Bài C6 (trang 69 SGK Vật Lý 9)
Em hãy trả lời câu hỏi ở phần mở bài.
Lời giải:
Cấu tạo của nam châm điện: Gồm một ống dây dẫn gồm nhiều vòng dây quấn xung quanh một lõi sắt non.
Nam châm điện có lợi thế:
– Có thế chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây và tăng cường độ dòng điện đi qua ống dây.
– Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây làm nam châm mất hết từ tính
– Có thể thay đổi tên từ cực của nam châm điện bằng cách đổi chiều dòng điện qua ống dây.
Trắc nghiệm Vật Lí 9 Bài 25 có đáp án
Bài 1: Khi đặt sắt, thép, niken, côban hay các vật liệu từ khác đặt trong từ trường thì:
A. Bị nhiễm điện
B. Bị nhiễm từ
C. Mất hết từ tính
D. Giữ được từ tính lâu dài
Lời giải
Sắt, thép, niken, côban và các vật liệu từ khác đặt trong từ trường, đều bị nhiễm từ.
Đáp án: B
Bài 2: Có hiện tượng gì xảy ra với một thanh thép khi đặt nó vào trong lòng một ống dây có dòng điện một chiều chạy qua?
A. Thanh thép bị nóng lên
B. Thanh thép bị phát sáng
C. Thanh thép bị đẩy ra khỏi ống dây
D. Thanh thép trở thành một nam châm
Lời giải
Khi đặt trong từ trường thì lõi sắt, thép bị nhiễm từ và trở thành một nam châm nữa.
Đáp án: D
Bài 3: Trong các trường hợp sau, trường hợp nào vật có khả năng nhiễm từ và trở thành nam châm vĩnh cửu?
A. Một vòng dây dẫn bằng thép được đưa lại gần một cực của nam châm điện mạnh trong thời gian ngắn, rồi đưa ra xa
B. Một vòng dây dẫn bằng sắt non được đưa lại gần một cực của nam châm điện mạnh trong thời gian ngắn, rồi đưa ra xa
C. Một vòng dây dẫn bằng sắt non được đưa lại gần một đầu của nam châm điện mạnh trong thời gian dài, rồi đưa ra xa
D. Một lõi sắt non được đặt trong lòng một cuộn dây có dòng điện với cường độ lớn trong một thời gian dài, rồi đưa ra xa
Lời giải
Ta có, sau khi bị nhiễm từ thì sắt non không giữ được từ tính lâu dài còn thép thì giữ được từ tính lâu dài.
=> Trường hợp vật có khả năng nhiễm từ và trở thành nam châm vĩnh cửu: Một vòng dây dẫn bằng thép được đưa lại gần một cực của nam châm điện mạnh trong thời gian ngắn, rồi đưa ra xa
Đáp án: A
Bài 4: Các nam châm điện được mô tả như hình sau:
Hãy cho biết nam châm nào mạnh hơn:
A. Nam châm a
B. Nam châm c
C. Nam châm b
D. Nam châm e
Lời giải
Nam châm nào có dòng điện càng lớn và số vòng dây càng nhiều thì nam châm đó càng mạnh
Từ hình ta thấy, nam châm e mạnh nhất
Đáp án: D
Bài 5: Nam châm điện có cấu tạo gồm:
A. Nam châm vĩnh cửu và lõi sắt non
B. Cuộn dây dẫn và lõi sắt non
C. Cuộn dây dẫn và nam châm vĩnh cửu
D. Nam châm
Lời giải
Cấu tạo của nam châm điện gồm: Cuộn dây dẫn, lõi sắt non
Đáp án: B
Bài 6: Chọn phương án đúng.
A. Tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây thì lực từ của nam châm điện giảm
B. Tăng số vòng dây của cuộn dây thì lực từ của nam châm điện giảm
C. Lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây
D. Sau khi bị nhiễm từ thì cả sắt non và thép đều không giữ được từ tính lâu dài
Lời giải
A – sai vì : Tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây thì lực từ của nam châm điện tăng
B – sai vì: Tăng số vòng dây của cuộn dây thì lực từ của nam châm điện tăng
C – đúng
D – sai vì: Sau bị đã bị nhiễm từ, sắt non không giữ được từ tính lâu dài, còn thép thì giữ được từ tính lâu dài
Đáp án: C
Bài 7: Vì sao lõi của nam châm điện không làm bằng thép mà lại làm bằng sắt non?
A. Vì lõi thép nhiễm từ yếu hơn lõi sắt non
B. Vì dùng lõi thép thì sau khi nhiễm từ sẽ biến thành một nam châm vĩnh cửu
C. Vì dùng lõi thép thì không thể làm thay đổi cường độ lực từ của nam châm điện.
D. Vì dùng lõi thép thì lực từ bị giảm đi so với khi chưa có lõi
Lời giải
Lõi của nam châm điện không làm bằng thép mà làm bằng sắt non vì:
+ Khi ngắt điện qua ống dây, lõi thép vẫn có từ tính => vẫn hút được sắt thép
Khi đó nam châm trở thành nam châm vĩnh cửu và không đáp ứng được yêu cầu của nam châm điện
Đáp án: B
Bài 8: Cách nào để làm tăng lực từ của nam châm điện?
A. Dùng dây dẫn to cuốn ít vòng
B. Dùng dây dẫn nhỏ cuốn nhiều vòng
C. Tăng số vòng dây dẫn và giảm hiệu điện thế đặt vào hai đầu ống dây
D. Tăng đường kính và chiều dài của ống dây
Lời giải
Để làm tăng lực từ của nam châm điện => dùng dây dẫn nhỏ cuốn nhiều vòng
Đáp án: B
Bài 9: Khi đặt một thanh sắt non vào trong một ống dây có dòng điện một chiều chạy qua thì thanh sắt trở thành một nam châm. Hướng Băc Nam của nam châm mới được tạo thành so với hướng Bắc Nam của ống dây thì:
A. Ngược hướng
B. Vuông góc
C. Cùng hướng
D. Tạo thành một góc 450
Lời giải
Hướng Bắc Nam của nam châm mơi được tạo thành so với hướng Bắc Nam của ống dây thì cùng hướng
Đáp án: C
Bài 10: Nam châm điện gồm một cuộn dây dẫn quấn xung quanh lõi sắt non có dòng điện chạy qua.
Nếu ngắt dòng điện:
A. Lõi sắt non có từ tính tạo ra từ trường mạnh, có thể hút được sắt, thép, …
B. Lõi sắt non có từ tính tạo ra từ trường yếu, không thể hút được sắt, thép, …
C. Lõi sắt non không có từ tính, có thể hút được sắt, thép, …
D. Lõi sắt non không có từ tính, không thể hút được sắt, thép, …
Lời giải
Ta có, sau khi đã bị nhiễm từ, sắt non không giữ được từ tính lâu dài, còn thép thì giữ được từ tính lâu dài
Dẫn đến:
+ Khi có dòng điện chạy trong ống dây, trong lõi sắt non có từ tính tạo ra từ trường mạnh, có thể hút được sắt, thép, …
+ Khi không có dòng điện chạy trong ống dây, trong lõi sắt non không có từ tính và không thể hút được sắt, thép,…
Đáp án: D
Bài 11: Một số kẹp giấy bằng sắt bị hút vào các cực của thanh nam châm như hình sau:
Các kẹp sắt này có trở thành nam châm không?
A. Không, các kẹp sắt chỉ là các kẹp sắt không trở thành nam châm được
B. Không xác định được các kẹp sắt có trở thành nam châm không
C. Có, vì các kẹp sắt gắn vào nam châm lại có thể hút được các kẹp sắt khác thành một chuỗi các kẹp
D. Thiếu dữ kiện để có thể kết luận kẹp sắt có thể trở thành nam châm hay không
Lời giải
Có thể khẳng định các kẹp sắt này đã trở thành nam châm.
Vì các kẹp sắt gắn vào nam châm lại có thể hút được các kẹp khác thành một chuỗi các kẹp.
Đáp án: C
******************
Trên đây là nội dung bài học Vật Lí 9 Bài 25: Sự nhiễm từ của sắt, thép – Nam châm điện do THPT Ngô Thì Nhậm biên soạn bao gồm phần lý thuyết, giải bài tập và các câu hỏi trắc nghiệm có đáp án đầy đủ. Hy vọng các em sẽ nắm vững kiến thức về Sự nhiễm từ của sắt, thép – Nam châm điện. Chúc các em học tập thật tốt và luôn đạt điểm cao trong các bài thi bài kiểm tra trên lớp.
Biên soạn bởi: Trường THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Vật Lý 9
Bạn đang xem: Vật Lí 9 Bài 25: Sự nhiễm từ của sắt, thép – Nam châm điện – Giải bài tập SGK Vật Lí 9 Bài 25
