Đối với những ai còn xa lạ với Sơ đồ Tư duy thì tìm hiểu Tony Buzan là ai? sẽ cho bạn thấy được cái nhìn khái quát về công cụ sơ đồ tư duy. Đây sẽ là điểm khởi đầu lý tưởng cho việc học kỹ thuật lập Sơ đồ Tư duy, các ứng dụng và các nguyên tắc cơ bản của nó.
Tony Buzan là tác giả và đồng tác giả của 90 đầu sách phát hành ở 125 nước trên thế giới, trong đó có VN, bản đồ tư duy được hiểu là một cách mở ra sức mạnh tư duy, tạo ra những đột phá trong suy nghĩ. Tony Buzan nghiên cứu chuyên sâu về bộ não, trí nhớ; tìm ra qui luật khi xây dựng bản đồ gồm nhiều nhánh, giúp bộ não ghi chép các sự kiện một cách hệ thống. Bộ não sinh ra là để ghi nhớ thì mình cần phải tập luyện nó (giống như tay chân nếu không vận động lâu ngày sẽ bị teo đi vậy). Bản đồ tư duy giúp luyện tập trí não.
Tony Buzan là ai?
Tony Buzan tên đầy đủ là Anthony “Tony” Peter Buzan (sinh năm 1942) tại Luân Đôn (Anh) là một tác gia, nhà tâm lý và là cha đẻ của phương pháp tư duy Mind map (Sơ đồ tư duy). Ông hiện là tác giả của 92 đầu sách, được dịch ra trên 30 thứ tiếng, xuất bản trên 125 quốc gia.
Trong suốt cuộc đời của mình, Anthony Buzan có sự nghiệp rực rỡ với rất nhiều vai trò, vì vậy ông được rất nhiều tổ chức của chính phủ cũng như các công ty đa quốc gia mời làm cố vấn, tư vấn như Hewlett Packard, IBM, BP, Barclays International, EDS…
- Tác giả, diễn giả hàng đầu về tư duy và phương pháp học thông minh, trở thành nhân vật truyền cảm hứng nổi tiếng toàn cầu, có hơn 100 giờ trên truyền hình, hơn 1000 giờ trên truyền thanh với hơn 3 tỉ khán giả.
- Tony Buzan cũng từng làm giảng viên tại các trường Đại học Oxford, Cambridge
- Tư vấn viên, cố vấn của các tổ chức chính phủ của Anh, Singapore, Mexico và nhiều công ty đa quốc gia lớn nhất thế giới như Hewlett Packard, IBM, BP, Barclays International, EDS…
- Biên tập viên của tạp chí Mensa.
- Một vận động viên và đồng thời là người huấn luyện của Olympic.
- Tony Buzan được đánh giá cao với vai trò thi sĩ và từng được nhận giải thưởng về thi ca.
Sự nghiệp và danh tiếng của Tony Buzzan
Tony Buzzan là cố vấn cho một số tổ chức chính phủ và các công ty đa quốc gia hàng đầu thế giới như Hewlett Packard, IBM, BP,Barclays International, EDS…, giảng viên thường xuyên của các đại học Oxford, Cambridge… Là một nhân vật truyền thông toàn cầu, ông đã xuất hiện trên 100 giờ ở các chương trình truyền hình, trên 1000 giờ ở các chương trình truyền thanh trong nước và trên thế giới với hơn 3 tỉ khán giả.
Và không chỉ nổi tiếng là một tác giả, diễn giả hàng đầu thế giới về não bộ và phương pháp học, cha đẻ của kĩ thuật Mindmap, Ông còn được biết đến là biên tập viên của tạp chí Mensa, tư vấn viên, cố vấn cho chính phủ của Anh, Tân Gia Ba, Mễ Tây Cơ…, một huấn luyện viên của Olympic, một vận động viên tài năng, một nhà thơ đã được nhận giải thưởng thi ca.
Ngoài ra ông còn có công ty phần mềm ThinkingBuzan tạo ra phần mềm sơ đồ tư duy Imind Map tuyệt vời, sinh động và đúng theo suy nghĩ của ông nhất.
Tác phẩm của Tony Buzzan
Ở Việt Nam, hiện đã có những quyển sách dịch từ công trình của ông được xuất bản là Sơ đồ tư duy, Làm chủ trí nhớ của bạn và Sử dụng trí não của bạn…. Theo triết lý của Buzzan thì sơ đồ tư duy được hiểu là một cách mở ra sức mạnh tư duy, tạo ra những đột phá trong suy nghĩ. Buzan nghiên cứu chuyên sâu về bộ não, trí nhớ tìm ra quy luật khi xây dựng sơ đồ gồm nhiều nhánh, giúp bộ não ghi chép các sự kiện một cách hệ thống. Bộ não sinh ra là để ghi nhớ thì mình cần phải tập luyện nó (giống như tay chân nếu không vận động lâu ngày sẽ bị teo đi vậy). Sơ đồ tư duy giúp luyện tập trí não.
Tại Việt Nam, bạn có thể tìm đọc một số công trình nghiên cứu nổi tiếng của ông qua những bản dịch:
- Sơ đồ tư duy
- Làm chủ trí nhớ của bạn
- Sử dụng trí tuệ của bạn
- Dạy Đọc Nhanh
- Sức Mạnh Của Trí Tuệ Tâm Linh
- Sức Mạnh Của Trí Tuệ Sáng Tạo
- Kỹ Năng Học Tập Theo Phương Pháp Buzan
- Sơ Đồ Tư Duy Trong Kinh Doanh
- Bản Đồ Tư Duy Trong Công Việc
- Lập Bản Đồ Tư Duy Siêu Tốc
Trong hầu hết những tác phẩm này, tác giả sẽ giúp bạn mở ra sức mạnh tư duy của não bộ và có những đột phá trong suy nghĩ. Nếu bạn học theo cách tư duy được Tony Buzan hướng dẫn, bạn sẽ luôn có cách ghi nhớ hệ thống như một chiếc máy tính, tức là trí não sẽ tự đông vẽ ra bản đồ tư duy gồm nhiều nhánh, mỗi nhánh sẽ gắn đầy các thông tin và bạn sẽ không bao giờ quên đi bất cứ dữ liệu nào.
Lời giới thiệu sơ đồ tư duy của Tony Buzan
Sơ đồ Tư duy là một công cụ năng động, hấp dẫn giúp bạn suy nghĩ và lên kế hoạch nhanh chóng cũng như hiệu quả hơn. Việc lập Sơ đồ Tư duy là một bước đột phá để tận dụng nguồn tài nguyên vô tận trong não bạn, giúp bạn đưa ra những quyết định đúng đắn và hiểu được cảm nhận của mình.
Những ai đã quen thuộc với các tác phẩm của tôi đều biết rằng lúc đầu, tôi phát triển khái niệm Sơ đồ Tư duy như một công cụ học tập và ghi nhớ trong quá trình tìm tòi để ghi chú hiệu quả từ những năm tháng còn là sinh viên.
Kinh nghiệm phi thường và sự thành công hiện nay của tôi giúp tôi nhận ra rằng Sơ đồ Tư duy có thể được phát triển như một công cụ hiệu quả để thay đổi bản thân và như một cách thức để mỗi chúng ta tận dụng được những khả năng vốn có của mình. Tôi có tham vọng và thấy được rằng Sơ đồ Tư duy sẽ trở thành chất xúc tác có ảnh hưởng đến một thế hệ các cá nhân, doanh nhân và các nhà giáo dục.
Trong suốt hơn 30 năm nay, tôi rất vui và hài lòng khi thấy mọi người trên khắp thế giới, thuộc mọi tầng lớp xã hội và ở mọi trình độ, sử dụng Sơ đồ Tư duy như là phương pháp để tận dụng tiềm năng và mang lại sự thay đổi cho bản thân.
Sơ đồ Tư duy giúp chúng ta lên kế hoạch cho mọi mặt của cuộc sống một cách tự tin. Đó là một công cụ để giao tiếp, giải quyết vấn đề, tưởng tượng sáng tạo, giảng dạy, ôn thi, quản lý thời gian và gợi nhớ. Bản thân những Sơ đồ Tư duy cũng có thể được xem là các tác phẩm nghệ thuật.
Chúc các bạn tận hưởng những niềm vui và thành công to lớn khi bắt đầu cuộc hành trình với Sơ đồ Tư duy.
Sơ đồ tư duy là gì?
“Mind map” hay còn gọi là sơ đồ tư duy, một phương pháp ghi nhớ theo cách hệ thống hóa kiến thức bằng các hình ảnh, ký hiệu, hình vẽ sinh động một cách trực quan, có tính tổ chức cao và dễ nhớ.
Sơ đồ tư duy thường được các bạn học sinh, sinh viên sử dụng nhiều trong quá trình ghi nhớ kiến thức hoặc chúng ta cũng có thể sử dụng sơ đồ tư duy để tạo các bản kế hoạch, ghi chép các kiến thức trong công việc hoặc trong quá trình làm việc nhóm, nghiên cứu, lên ý tưởng,…
Các loại sơ đồ tư duy phổ biến hiện nay
Hiện nay có nhiều cách vẽ sơ đồ tư duy (Mind map) đã được phát triển, mỗi loại đều đem đến những lợi ích tuyệt vời trong việc giúp chúng ta dễ dàng cấu trúc, sắp xếp lại các ý tưởng, thông tin một cách trực quan dễ hiểu phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu và lên ý tưởng. Trong đó, có một số cách vẽ sơ đồ tư duy Mind map phổ biến nhất hiện nay như:
- Circle Map – Sơ đồ tư duy vòng tròn
- Bubble Map – Sơ đồ tư duy bong bóng
- Double Bubble Map – Sơ đồ tư duy bong bóng kép
- Tree Map – Sơ đồ tư duy hình cây
- Flow Map – Sơ đồ tư duy phân luồng
- Multi Flow – Sơ đồ tư duy đa luồng
- Brace Map – Sơ đồ tư duy dấu ngoặc “{“
- Bridge Map – Sơ đồ tư duy hình cầu
Tại sao nên sử dụng sơ đồ tư duy?
Mind map (Sơ đồ tư duy) là công cụ tổ chức tư duy nền tảng giúp bạn có thể trở nên chủ động hơn trong việc học tập, ghi nhớ kiến thức. Thay vì sử dụng phương pháp ghi nhớ thông thường bạn có thể dùng sơ đồ tư duy để hệ thống, tóm tắt kiến thức một cách ngắn gọn, trực quan.
Mind map (Sơ đồ tư duy) giúp bạn kích thích khả năng sáng tạo, tư duy khoa học.
Mind map (Sơ đồ tư duy) giúp bạn chuyển tải thông tin một cách ngắn gọn, dễ hiểu cho người đọc.
Sử dụng mind map (Sơ đồ tư duy) cho việc lên kế hoạch giúp bạn nhìn rõ “bức tranh tổng thể”, gợi nhớ những mục tiêu dễ dàng hơn,…
Cách vẽ sơ đồ tư duy
Những dụng cụ cần thiết: giấy (bạn nên dùng những loại giấy khổ lớn như A4 để tránh bị thiếu giấy lúc vẽ hoặc nếu hoạt động nhóm thì nên sử dụng khổ giấy A3), các loại bút màu tùy thích.
Bước 1: Lên ý tưởng, xác định nội dung bạn cần ghi nhớ
Bạn cần xác định nội dung cần ghi nhớ để lên ý tưởng để chọn ra loại sơ đồ tư duy bạn muốn vẽ (sơ đồ hình tròn, hình cây,…) và sau đó là tạo ra chủ đề trung tâm cho sơ đồ, chủ đề trung tâm có thể vẽ bằng biểu tượng như cây, hình tròn, hình đám mây hoặc bất cứ biểu tượng nào bạn muốn.
Bước 2: Vẽ các nhánh lớn từ chủ đề trung tâm của sơ đồ
Các nhánh chính này là nội dung trọng tâm hoặc luận điểm chính của chủ đề. Hãy viết các nhánh chính này bằng những từ khóa ngắn gọn, súc tích hoặc bạn có thể thêm các biểu tượng, hình vẽ tùy thích để dễ dàng hình dung hơn.
Bạn nên vẽ các nhánh chính thật đậm và dày để phân biệt với các nhánh phụ của sơ đồ nhé.
Bước 3: Phát triển sơ đồ tư duy
Nối liền các nhánh chính là các nhánh phụ được tỏa ra, hãy tóm tắt các kiến thức, nội dung liên quan và tương ứng với từng nhánh nội dung để phát triển các nhánh phụ.
Một nhánh chính có thể có nhiều nhánh phụ.
Bước 4: Hoàn thiện sơ đồ tư duy
Vẽ thêm các biểu tượng, hình ảnh minh họa, tô màu cho các nhánh của sơ đồ tư duy theo cách bạn mong muốn để dễ dàng ghi nhớ.
Mỗi nhánh đều thể hiện một nội dung, ý tưởng cụ thể nên bạn hãy thiết kế các biểu tượng, hình vẽ khác nhau để phân biệt các nội dung.
Một vài lưu ý khi vẽ sơ đồ tư duy
Bạn nên tóm gọn nội dung thật ngắn gọn và nên dùng những biểu tượng, hình ảnh để thay thế các kiến thức cần ghi nhớ, tránh việc quá nhiều chữ khiến sơ đồ tư duy khó phát huy hiệu quả.
Ở mỗi nhánh chính bạn có thể dùng một màu nhất định, điều này làm nổi bật nội dung và dễ gợi nhớ.
Hãy sáng tạo những hình ảnh, biểu tượng của bạn một cách thoải mái để có thể phát huy hết khả năng của chính mình, đừng quá gò bó mình vào những giới hạn nhất định. Bởi không chỉ giúp bạn ghi nhớ tốt hơn, sơ đồ tư duy còn giúp bạn tư duy một cách khoa học và thông minh hơn.
Tùy vào nhu cầu sử dụng mà bạn hoàn toàn có thể sáng tạo cho riêng mình những bản sơ đồ tư duy theo cách của riêng mình để có thể dễ dàng ghi nhớ một cách hiệu quả và lâu dài.
Bạn cũng có thể tham khảo những mẫu sơ đồ tư duy có sẵn trên mạng để tìm hiểu thêm nhiều mẫu sơ đồ tư duy nhé hoặc sử dụng một số ứng dụng để vẽ sơ đồ tư duy một cách dễ dàng và tiện lợi hơn trên máy tính, điện thoại như: Nice mind, Edraw mind map, TheBrain, iMindmap,…
Sơ đồ tư duy như một công cụ đắc lực để bạn có thể hệ thống và ghi nhớ kiến thức một cách nhanh chóng, hiệu quả. Không đơn thuần là việc kích thích sự sáng tạo cho trí não mà đây sẽ là công cụ giúp bạn học tập và làm việc một cách khoa học hơn. Hãy đột phá khả năng tư duy, sáng tạo của bạn hơn qua những bản sơ đồ tư duy của riêng mình nhé.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Tổng hợp
