Hóa học 8 Bài 6: Đơn chất và hợp chất – Phân tử được THPT Ngô Thì Nhậm biên soạn hy vọng sẽ là là tài liệu hữu ích giúp các em nắm vững kiến thức bài học và đạt kết quả tốt trong các bài thi, bài kiểm tra trên lớp.
Tóm tắt lý thuyết Hóa học 8 Bài 6
Đơn chất:
a. Đơn chất là gì?
Đơn chất là những chất được tạo nên từ một nguyên tố hóa học
Phân loại: dựa trên tính chất của từng nguyên tố
– Đơn chất kim loại: có tính chất dẫn điện, dẫn nhiệt, ánh kim.
VD: nhôm, đồng, kẽm, sắt,…
– Đơn chất phi kim: không có những tính chất như trên
VD: hidro, lưu huỳnh,…
b. Đặc điểm cấu tạo
Đơn chất kim loại: các nguyên tử sắp xếp khít nhau và theo một trật tự xác định.
Đơn chất phi kim: các nguyên tử được liên kết theo một số nhất định và thường là 2.
Hợp chất
a. Hợp chất là gì?
Hợp chất là những chất được cấu tạo từ 2 nguyên tố trở lên
Phân loại:
– Hợp chất vô cơ như: nước, muối ăn, axit sunfuric,…
– Hợp chất hữu cơ: metan, đường, xenlulzo,…
b. Đặc điểm cấu tạo:
Trong hợp chất, nguyên tử của các nguyên tố kiên kết với nhau theo một tỉ lệ và một thứ tự nhất định
Phân tử
a. Định nghĩa:
Phân tử là hạt đại diện cho chất gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện tính chất hóa học của chất
Với đơn chất kim loại, nguyên tử là hạt hợp thành có vai trò như phân tử
b. Phân tử khối
Là khối lượng cảu phân tử tính bằng đơn vị cacbon
Cách tính: phân tử khối của một chất bằng tổng nguyên tử khối của các nguyên tử trong phân tử chất đó.
VD: phân tử khối của nước (H2O) là 1 x 2 + 16 = 18 đvC
Trạng thái của chất
Mỗi chất là một tập hợp vô cùng lớn những nguyên tử hay những phân tử.
Tùy điều kiện về nhiệt độ và áp suất, một chất có thể ở ba trạng thái:
– Rắn: các hạt sắp xếp khít nhau và dao động tại chỗ
– Lỏng: các hạt xếp sát nhau và trượt lên nhau
– Khí: cấc hạt ở rất xa nhau và chuyển động nhanh hơn về nhiều phai
Giải bài tập SGK Hóa học 8 Bài 6
Bài 1 (trang 25 SGK Hóa 8)
Hãy chép các câu sau đây vào vở bài tập với đầy đủ các từ thích hợp:
“Chất được phân chia thành hai loại lớn … và … Đơn chất được tạo nên từ một … còn … được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học trở lên.”
“Đơn chất lại chia thành … và … Kim loại có ánh kim dẫn điện và nhiệt, khác với … không có những tính chất này (trừ than chì dẫn điện được).
Có hai loại hợp chất là: hợp chất … và hợp chất …
Lời giải:
“Chất được phân chia thành hai loại lớn là đơn chất và hợp chất. Đơn chất được tạo nên từ một nguyên tố hóa học còn hợp chất được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học trở lên”
“Đơn chất lại chia thành kim loại và phi kim. Kim loại có ánh kim, dẫn điện và nhiệt, khác với phi kim không có những tính chất trên (trừ than chì dẫn điện được).
Có hai loại hợp chất là: hợp chất vô cơ và hợp chất hữu cơ.
Bài 2 (trang 25 SGK Hóa 8)
a) Kim loại đồng, sắt tạo nên từ nguyên tố nào? Nêu sự sắp xếp nguyên tử trong một mẫu đơn chất kim loại.
b) Khí nitơ, khí clo tạo nên từ nguyên tố nào?
Biết rằng hai khí này là đơn chất phi kim giống như khí hidro và oxi. Hãy cho biết các nguyên tử liên kết với nhau như thế nào?
Lời giải:
a) Kim loại đồng, sắt được tạo nên từ nguyên tố đồng (Cu) và sắt (Fe)
Trong đơn chất kim loại các nguyên tử sắp xếp khít nhau và theo 1 trật tự xác định.
b) Khí nitơ, khí clo được tạo nên từ nguyên tố nitơ, clo.
Trong đơn chất phi kim các nguyên tử thường liên kết với nhau theo một số nhất định thường là 2. Nên khí nito do 2 nguyên tử N liên kết với nhau, khí clo do 2 nguyên tử Cl liên kết với nhau.
Bài 3 (trang 25 SGK Hóa 8)
Trong số các hợp chất cho dưới đây, hãy chỉ ra và giải thích chất nào là đơn chất, là hợp chất:
a) Khí amoniac tạo nên từ N và H.
b) Photpho đỏ tạo nên từ P.
c) Axit clohiđric tạo nên từ H và Cl.
d) Canxi cacbonat tạo nên từ Ca, C và O.
e) Glucozơ tạo nên từ C H và O.
f) Kim loại magie tạo nên từ Mg.
Lời giải:
a) Khí NH3: hợp chất vì được tạo từ 2 nguyên tố nitơ và hidro
b) Phôtpho(P): đơn chất vì được tạo từ 1 nguyên tố photpho
c) Axit clohiđric: hợp chất vì được tạo từ 2 nguyên tố Cl và H
d) Canxi cacbonat: hợp chất vì được tạo từ 3 nguyên tố Ca, C và O
e) Glucozơ: hợp chất vì được tạo từ 3 nguyên tố C,H và O
f) Magie (Mg) : đơn chất vì tạo từ 1 nguyên tố Mg
Bài 4 (trang 25 SGK Hóa 8)
a) Phân tử là gì?
b) Phân tử của hợp chất gồm những nguyên tử như thế nào, có gì khác so với phân tử của đơn chất. Lấy thí dụ minh họa.
Lời giải:
a) Phân tử là hạt đại diện cho chất gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện đầy đủ tính chất hóa học của chất.
b) Phân tử của hợp chất gồm những nguyên tử khác loại liên kết với nhau, còn phân tử của đơn chất thì là những nguyên tử cùng loại.
Ví dụ:
– Phân tử của hợp chất : axit sunfuric tạo ra từ nguyên tử H, S, O
– Phân tử của đơn chất : Khí oxi tạo từ 2 nguyên tử oxi
Bài 5 (trang 25 SGK Hóa 8)
Dựa vào hình 1.10 và 1.12 (SGK) hãy chép các câu sau đây vào vở bài tập với đầy đủ các từ và con số thích hợp chọn trong khung:
Phân tử nước và phân tử cacbon đioxit giống nhau ở chỗ đều gồm ba … thuộc hai … liên kết với nhau theo tỉ lệ … Còn hình dạng khác nhau, phân tử trước dạng … phân tử sau dạng…
Lời giải:
Phân tử nước và phân tử cacbon đioxit giống nhau ở chỗ đều gồm ba nguyên tử thuộc hai nguyên tố liên kết với nhau theo tỉ lệ 1 : 2. Còn hình dạng khác nhau, phân tử trước dạng gấp khúc phân tử sau dạng đường thẳng.
Bài 6 (trang 25 SGK Hóa 8)
Tính phân tử khối của:
a) Cacbon đioxit, xem mô hình phân tử ở bài tập 5.
b) Khí metan, biết phân tử gồm 1C và 4H.
c) Axit nitric,biết phân tử gồm 1H, 1N và 3O.
d) Thuốc tím (kali pemanganat) biết phân tử gồm 1K, 1Mn và 4O.
Lời giải:
Tính phân tử khối của :
a) Cacbon dioxit (CO2) bằng : 12 + 16.2 = 44 đvC
b) Khí metan (CH4) bằng : 12 + 4.1 = 16 đvC
c) Axit nitric (HNO3) bằng : 1.1 + 14.1 + 16.3 = 63 đvC
d) Kali pemanganat (KMnO4) bằng : 1.39 + 1.55 + 4.16 = 158 đvC
Bài 7 (trang 25 SGK Hóa 8)
Hãy so sánh phân tử khí oxi nặng hay nhẹ hơn bằng bao nhiêu lần so với phân tử nước , phân tử muối ăn và phân tử khí metan (về chất khí này xem bài tập 6).
Lời giải:
Phân tử khối của phân tử khí oxi (gồm 2 nguyên tử oxi) bằng 16.2 = 32 đvC
Phân tử khối của phân tử nước (gồm 2 nguyên tử H và 1 nguyên tử O) bằng 2.1 +16 = 18 đvC
Phân tử khối của phân tử muối ăn (gồm 1 nguyên tử Na và 1 nguyên tử Cl) bằng 23 + 35,5 = 58,5 đvC
Phân tử khối của phân tử khí metan (gồm 1 nguyên tử C và 4 nguyên tử H) bằng 12 + 4 = 16 đvC
⇒ Phân tử khí oxi nặng hơn phân tử nước, bằng lần phân tử nước
Phân tử khí oxi nhẹ hơn phân tử muối ăn, bằng lần phân tử muối ăn
Phân tử khí oxi nặng hơn phân tử khí metan, bằng lần phân tử khí metan
Bài 8 (trang 25 SGK Hóa 8)
Dựa vào sự phân bố phân tử khí chất ở trạng thái khác nhau hãy giải thích vì sao:
a) Nước lỏng tự chảy loang ra trên khay đựng.
b) Một mililít nước lỏng khi chuyển sang thể hơi lại chiếm một thể tích khoảng 1300ml (ở nhiệt độ thường).
Lời giải:
a) Nước lỏng có thể chảy ra trên khay đựng theo sự phân bố phân tử, ở trạng thái lỏng, các hạt gần nhau và có thể chuyển động trượt lên nhau.
b) Khi chuyển sang thể hơi, số phân tử không đổi nhưng ở thể hơi các phân tử nước chuyển động hỗn độn cách xa nhau nên chiếm thể tích lớn hơn so với thể lỏng.
Trắc nghiệm Hóa học 8 Bài 6 (có đáp án)
Câu 1: Chọn từ sai trong câu sau
“Phân tử khối là hạt đại diện cho nguyên tố, gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện đầy đủ tính chất vật lí của chất”.
A. Phân tử khối
B. Vật lí
C. Liên kết
D. Đáp án A&B
Lời giải
Đáp án: D
Câu 2: Chọn câu đúng
A. Đơn chất và hợp chất giống nhau
B. Đơn chất là những chất cấu tạo nên từ một nguyên tố hóa học
C. Hợp chất là những chất tạo nên chỉ duy nhất với hai nguyên tố hóa học
D. Có duy nhất một loại hợp chất
Lời giải
Đáp án: B
Câu 3: Chọn đáp án sai
A. Kim cương và than chì đều cấu tạo từ nguyên tố C
B. Kim cương rất quý và đắt tiền
C. Than chì màu trắng trong
D. Có thể điều chế kim cương nhân tạo bởi nung than chì dưới áp suất cao, trên 6000 atm ở nhiệt độ khoảng 1500 độ C
Lời giải
Đáp án: C
Than chì màu xám đen
Câu 4: Cho các chất sau đâu là đơn chất hợp chất, phân tử : O, H2, P2O5, O3, CH4, CH3COOH, Ca, Cl2
A. Hợp chất: CH4, P2O5, CH3COOH, Đơn chất: O, Ca, Phân tử: H2, Cl2
B. Hợp chất: CH4, P2O5, CH3COOH, Đơn chất: H2, Cl2, Phân tử: O, Ca
C. Hợp chất; CH4, Ca, Đơn chất: H2, Phân tử: Ca
D. Hợp chất:P2O5, Đơn chất: O, Phân tử: Cl2
Lời giải
Đáp án: A
Câu 5: Cách viết sau có ý nghĩa gì 5 O, Na, Cl2
A. 5 nguyên tử O,nguyên tử nguyên tố Na, phân tử Cl
B. Phân tử Oxi, hợp chất natri, nguyên tố clo
C. Phân tử khối Oxi, nguyên tử Na, phân tử clo
D. 5 phân tử oxi, phân tử Na, nguyên tố clo
Lời giải
Đáp án: A
Câu 6: Nói như sau có đúng không ( có thể chọn nhiều đáp án)
A. Phân tử nước gồm nguyên tố hidro và oxi
B. Clo là kim loại
C. NH3 hợp chất không mùi, không màu
D. Than chì được cấu tạo tạo từ nguyên tố C
Lời giải
Đáp án: A&D
Câu 7: Phân loại hợp chất vô cơ và hữu cơ: NH3, CH3COONa, P2O5, CuSO4, C6H12O6, than chì
A. Vô cơ: NH3, P2O5, Than chì, Hữu cơ: CH3COONa, C6H12O6
B. Vô cơ: CuSO4, NH3, Hữu cơ: P2O5
C. Vô cơ: than chì, CuSO4, NH3, P2O5, Hữu cơ: còn lại
D. Không có đáp án đúng
Lời giải
Đáp án: C
Câu 8: Tính phân tử khối của CH4 và H2O
A. CH4=16 đvC, H2O=18 đvC
B. CH4=15 đvC, H2O=17 đvC
C. CH4=H2O=18 đvC
D. Không tính được phân tử khối
Lời giải
Đáp án: A
CH4= 12+4.1=16 đvC H2O=2.1+16=18 đvC
Câu 9: Chọn đáp án sai:
A. Cacbon dioxit được cấu tạo từ 1 nguyên tố C và 2 nguyên tố O
B. Nước là hợp chất
C. Muối ăn không có thành phần clo
D. Có 2 loại hợp chất là vô cơ và hữu cơ
Lời giải
Đáp án: C
Muối ăn có công thức hóa học là NaCl
Câu 10: Phân tử khối của Cu gấp mấy lần phân tử khối Hidro
A. 4 lần
B. 2 lần
C. 32 lần
D. 62 lần
Lời giải
Đáp án: C
Vì phân tử khối của hidro là 2, của đồng là 64 nên tỉ lệ khối lượng đồng so với hidro là 64:2=32
******************
Trên đây là nội dung bài học Hóa học 8 Bài 6: Đơn chất và hợp chất – Phân tử do THPT Ngô Thì Nhậm biên soạn bao gồm phần lý thuyết, giải bài tập và các câu hỏi trắc nghiệm có đáp án đầy đủ. Hy vọng các em sẽ nắm vững kiến thức về Đơn chất và hợp chất – Phân tử. Chúc các em học tập thật tốt và luôn đạt điểm cao trong các bài thi bài kiểm tra trên lớp.
Biên soạn bởi: Trường THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Hoá học 8
