Con thiêu thân là gì?
Thiêu thân là loài côn trùng có cánh và có kích thước nhỏ, chúng bay vào nhà vào ban đêm nơi có ánh sáng mạnh. Chúng không gây hại nhiều đến sức khoẻ con người nhưng gây nên sự phiền toái trong sinh hoạt gia đình. Thời gian xuất hiện thiêu thân nhiều nhất là khoảng vào cuối tháng 9 đầu tháng 10 đây cũng là thời gian chúng sinh sản.
Thiêu thân thường bay vào ánh sáng vào ban đêm, thường bu kín các bóng đèn ở trong nhà hay ngoài đường. Khi bay vào mắt, tai, mũi của chúng ta sẽ cảm thấy cộm, ngứa ngáy, khó chịu.
Truyền thuyết về thiêu thân
Chuyện ngày xưa, có một anh học được ít phép của đạo sĩ trên núi. Sau khi học xong, anh liền về thử lòng vợ mình bằng cách giả chết. Sau đó, người vợ đau đớn đòi chết theo chồng. Vào ngày trước khi đưa người chồng đi chôn, một người đàn ông đẹp trai vào nhà nói rằng mình là bạn anh chồng đến để nói lời tạm biệt lần cuối.
Trong đêm thanh vắng, cô nam quả nữ chung 1 nhà rồi cũng gần nhau. Trong lúc chuẩn bị hành sự, người bạn của chồng ôm bụng đau đớn. Anh ta nói phải có cháo óc người ăn mới hết.
Người vợ vội vàng xuống bếp nấu cháo và cầm dao định lại chỗ quan tài của chồng bổ đầu lấy óc. Thế nhưng lúc này người chồng tỉnh dậy. Người vợ sợ hãi và chạy đi, trong lúc vội vàng bị vấp và ngã vào lò lửa hóa thành tro bụi.
Từ đống tro bụi, bay lên một con côn trùng nhỏ bé. Từ đó về sau, có một loài côn trùng cứ thấy lửa là bay vào mặc dù biết lao vào đó là chết. Người ta không biết gọi nó là gì nên lấy tên là Thiêu thân.
Đó là theo sự tích, còn theo khoa học thì tên tiếng anh của loài này là Ephemera (có nghĩa là Cuộc sống ngắn ngủi) thuộc bộ phù du – bộ này có hơn 3000 loài trên thế giới, chuồn chuồn cũng nằm trong bộ này.
Mặc dù con thiêu thân có thể cuộc sống ngắn ngủi, tối đa được 24h khi lột xác. Nhưng ở dạng ấu trùng, nó có thể sống từ 1-3 năm dưới nước trước khi lên bờ lột xác lên bờ.
Vì sao biết là sẽ chết mà thiêu thân vẫn lao mình vào ánh sáng?
Thực tế, thời gian thiêu thân có thể bay lượn và sống trên bờ rất ngắn, chỉ khoảng vài giờ, đa phần vòng đời, chúng tồn tại ở dạng ấu trùng, sống dưới nước, thời gian này có thể kéo dài từ 1-3 năm!
Cho đến hiện tại, vẫn chưa có câu trả lời chính xác nhất dù rất nhiều giả thiết, dự đoán đã được đưa ra. Cũng vì vậy, đây được coi là 1 trong những câu hỏi lớn nhất đối với các nhà côn trùng học.
Giả thiết về đôi mắt
Giả thiết lớn nhất và được nhiều nhà khoa học công nhận nhất vẫn đến từ đôi mắt của thiêu thân. Ông Saunders, giáo sư về côn trùng học tại Penn State, giải thích: “Những con thiêu thân thường sử dụng mặt trăng để định hướng trong suốt chuyến bay của mình vào đêm”.
Theo đó, mặt trăng được coi là vô cực quang học, tức là nguồn sáng đủ xa để các tia sáng đến Trái Đất song song với nhau. Thực sự, đó là 1 phương pháp điều hướng tuyệt vời bởi việc sử dụng ánh sáng từ mặt trăng làm gốc, chúng có thể di chuyển theo 1 hướng nhất định.
Nhưng “công nghệ” này của lại có 1 thiếu sót chết người. Đó là việc, các nguồn ánh sáng nhân tạo, gần hơn, sáng hơn và thu hút hơn rất nhiều so với mặt trăng. Khi điều đó xuất hiện, những con thiêu thân sẽ gặp “bối rối” rất nhiều.
Những tia sáng đó đi vào 1 phần mắt của chúng, khiến cho hệ thống định hướng gặp nhiễu loạn. Từ đó, những con thiêu thân bị mất đi định hướng ban đầu (từ ánh sáng Mặt Trăng), bay theo hình xoắn ốc rồi dần dần đâm thẳng vào ngọn lửa.
Giả thiết về con cái
Bên cạnh lý do được đưa ra phía trên, nhiều nhà khoa học cũng có cách giải thích khác. Philip Callahan, nhà côn trùng học người Mỹ cho rằng: “Phổ ánh sáng hồng ngoại phát ra bởi một ngọn nến đang cháy có thể chứa tần số chính xác bằng với ánh sáng được phát ra từ 1 con cái, do đó những con đực gặp kích thích tố giới tính nên không ngần ngại mà lao tới”.
Điều đó lý giải rằng vì sao có rất nhiều con đực bỏ mạng dưới sức nóng của ngọn lửa. Tuy nhiên, giả thiết này vẫn còn khá nhiều lỗ hổng cũng như gặp phải kha khá ý kiến trái chiều.
Cho đến hiện tại, vẫn chưa thể tìm được nguyên nhân chính xác nhất, nhưng các nhà khoa học, đặc biệt là côn trùng học vẫn đang tiếp tục cuộc chiến của mình để có thể lý giải được hiện tượng tưởng chừng đơn giản song vô cùng bí ẩn này của thiên nhiên.
Cách phòng chống thiêu thân bay vào nhà
Đóng kín cửa
Khi trời chập tối trong nhà mở đèn là lúc lũ thiêu thân đáng ghét này xuất hiện, vì thế vào trời tối hãy đóng kín tất cả các cửa không chừa khoảng trống nào để chúng bay vào.
Sử dụng bóng đèn có ánh sáng trắng
Thiêu thân được thu hút nhiều bởi ánh sáng mạnh như ánh sáng đèn dây tóc, ánh sáng đèn đường, đèn xe máy,… Vì thế hãy thay thế đèn trong nhà bằng đèn có ánh sáng trắng như các đèn led hiện nay vừa giúp tiết kiệm điện lại vừa hạn chế được thiêu thân bay vào nhà.
Nuôi hồ cá trong nhà
Thiêu thân là thức ăn mà cá rất thích vì thế khi thấy có hồ cá thì chúng cũng sợ phần nào, hãy nuôi ngay hồ cá trong nhà vừa tạo nên vẻ đẹp vừa giúp hạn chế thiêu thân bay vào nhà.
Dùng dung dịch chanh và bạc hà
Tinh chất chanh và bạc hà chính là khắc tinh của côn trùng, thiêu thân cũng không ngoại lệ. Pha chanh và bạc hà với nước vào một cái bình xịt phun sương rồi xịt vào cửa sổ, cửa ra vào và những nơi gần bóng đèn. Cách này cũng có thể áp dụng để diệt thiêu thân và làm cho nhà bạn thơm mát hơn.
Cách diệt thiêu thân trong nhà
Nếu chưa kịp áp dụng các cách trên thì thiêu thân đã bay vào nhà rồi, thì hãy áp dụng các cách sau đây để tiêu diệt chúng:
Dùng đèn để diệt thiêu thân
Chuẩn bị 1 cái thau hoạc tô lớn cho 1 muỗng bột giặt vào pha với nước. Dùng đèn học loại bóng đèn dây tóc có ánh sáng vàng cam chiếu thẳng vào thau nước, bẫy này tận dụng sự thay đổi khúc xạ thịt giác, khiến thiêu thân bu vào đèn và rớt xuống thau nước sẽ chết ngay.
Diệt thiêu thân bằng bẫy nến
Tắt hết đèn trong nhà, rồi đốt nến lên sẽ thu hút được thiêu thân, chúng bay vào bám vào nến sẽ chết. Hoặc có thể đặt nến vào cái bát có chứa nước bên dưới, thiêu thân bay vào sẽ rớt xuống nước sẽ chết.
Dùng màn hình tivi
Ngoài dùng đèn học hoặc nến để diệt thiêu thân thì có thể tận dụng tivi, chỉ cần đặt 1 cái xô nước trước màn hình tivi và bật tivi lên, ánh sáng từ tivi sẽ thu hút thiêu thân và chúng sẽ rớt xuống xô nước và chết ngay.
Dùng đèn bắt muỗi diệt thiêu thân
Để hiệu quả hơn có thể thay bóng đèn bắt muỗi bằng bóng đèn huỳnh quang hoặc đèn dây tóc vì chúng có ánh sáng vàng cam sẽ thu hút thiêu thân hơn, chúng sẽ rớt xuống lưới điện và chết ngay lập tức.
Dùng thuốc diệt côn trùng
Đây là cách tiện lợi và nhanh chóng nhất, thiêu thân là loại côn trùng rất dễ chết, chỉ cần phun thuốc diệt côn trùng vào chúng là sẽ chết ngay.
Dùng băng keo 2 mặt
Cắt băng keo 2 mặt thành từng đoạn khoảng 20cm rồi dán dọc lên bóng đèn, thiêu thân sẽ bám vào băng keo không bay được sẽ chết.
Làm gì khi thiêu thân bám lên người?
Thiêu thân không phải loài côn trùng gây hại nghiêm trọng đến sức khoẻ, tuy nhiên có thể gây kích ứng da, ngứa.
– Nếu thiêu thân bám vào người thì đừng đập nó vì khi đập dịch và phấn của thiêu thân sẽ bám vào da có thể gây ngứa.
– Không may bị dịch hoặc phấn thiêu thân bám lên người gây ngứa thì dùng nước hoa hoặc cồn chấm trực tiếp vào da sẽ hết ngứa ngay.
Trên đây là một số cách phòng chống và tiêu diệt thiêu thân bay vào nhà, hãy áp dụng ngay để tránh khỏi lũ thiêu thân đáng ghét nhé. Với các cách trên đây bạn có thể áp dụng đối với kiến cánh.
********************
Đăng bởi: Trường THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Tổng hợp
