5 Đề đọc hiểu Bạn đến chơi nhà (Nguyễn Khuyến) có đáp án chi tiết được THPT Ngô Thì Nhậm tổng hợp từ các bài thi Ngữ Văn trên toàn quốc sẽ là tài liệu cho các em ôn luyện trước khi bước vào kì thi sắp tới. Hy vọng với 5 bộ đề Bạn đến chơi nhà đọc hiểu dưới đây, các em sẽ trả lời đúng toàn bộ các câu hỏi trong bài thi nhé.
Đọc hiểu Bạn đến chơi nhà – Đề số 1
Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi:
Bạn đến chơi nhà
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Bạn đang xem: 5 Đề đọc hiểu Bạn đến chơi nhà (Nguyễn Khuyến) có đáp án chi tiết
Ao sâu nước cà, khôn chài cả,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi
Cải chửa ra cây, cà mới nu,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta!
(Nguyễn Khuyến)
Câu 1. Bài thơ Bạn đến chơi nhà thuộc thể thơ nào? Kể tên một bài thơ đã học có cùng thể thơ đó.
Lời giải:
Bài thơ Bạn đến chơi nhà thuộc thể thất ngôn bát cú.
Văn bản có cùng thể thơ: Qua đèo Ngang.
Câu 2. Chỉ ra quan hệ tử được dùng trong bài thơ trên.
Lời giải:
Quan hệ từ trong bài: “thời”, “với”.
Câu 3. Em hãy so sánh cụm từ “ta với ta” trong hai bài thơ “Qua Đèo Ngang” và “Bạn đến chơi nhà”.
Lời giải:
* Giống nhau: Đều kết thúc bằng cụm từ ta với ta, đều trực tiếp thể hiện cảm xúc, tâm trạng của chủ thể trữ tình.
* Khác nhau:
– Trong bài bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến:
+ Ta: Tác giả (Nguyễn Khuyến)
+ Ta: Khách (bạn)
=> Quan hệ gắn bó hòa hợp. Chỉ 2 người, nhưng thể hiện sự đồng nhất trọn vẹn giữa chủ và khách.
– Trong bài qua đèo ngang của bà Huyện Thanh Quan:
+ Ta: Đều chỉ tác giả (Bà Huyện Thanh Quan)
=> Tâm trạng buồn, cô đơn. Chỉ 1 người, 1 tâm trạng
– Cụm từ ta với ta:
+ Bà Huyện Thanh Quan: Biểu lộ sâu sắc và thấm thía sự cô đơn của tác giả trước khung cảnh thiên nhiên trời đất mênh mông hoang vắng nơi xứ lạ
+ Nguyễn Khuyến: Thể hiện một tình bạn gắn bó keo sơn vừa kín đáo bộc lộ một chút tự hào chân chính về tình bạn ấy.
Câu 4. Bạn đến chơi nhà đã thể hiện một quan niệm đẹp về tình bạn. Viết đoạn văn từ 8 -10 câu biểu cảm về tình bạn đẹp được thể hiện trong bài thơ.
Lời giải:
1. Mở đoạn:
Giới thiệu sơ lược về tình bạn của Nguyễn Khuyến được thể hiện rõ qua bài thơ.
2. Thân đoạn:
a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
– Cách giới thiệu giản dị, gần gũi với đời sống:
+ Đã bấy lâu nay: chỉ thời gian đã lâu lắm rồi
+ Bác tới nhà: chỉ sự việc bạn đến thăm
– Giọng điệu: vồn vã, chân thành, cởi mở.
– Cách xưng hô: bác – một danh từ chỉ người, được dùng như đại từ, qua đó thể hiện thái độ niềm nở, thân tình, quý trọng của tác giả đối với bạn.
=> Tự nhiên, mộc mạc, giản dị và chân thành.
b. Hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến chơi nhà
– Tác giả đã tạo ra một tình huống, một hoàn cảnh rất đặc biệt và bông đùa khi bạn đến chơi.
⇒ Tạo dựng một tình huống éo le đó là cách nói hài hước, phóng đại về cuộc sống thiếu thốn vật chất của tác giả, qua đó thể hiện sự hóm hỉnh, hài hước của một nhà nho thanh bạch.
c. Tình bạn thắm thiết của tác giả
– Sử dụng từ nhiều nghĩa “ta”:
+ Ta (1): chủ nhà – nhà thơ
+ Ta (2): khách – bạn
– Sử dụng quan hệ từ “với” nối liền hai chữ ta, qua đó ta thấy giưa chủ và khách dường như không còn khoảng cách, tuy hai mà một, gắn bó, hòa hợp, vui vẻ, trọn vẹn.
⇒ Câu thơ đã đúc kết lại giá trị của toàn bài thơ, bộc lộ tình cảm sâu sắc của nhà thơ đối với bạn, khẳng định một tình bạn đậm đà thắm thiết, trọn vẹn mà trong sáng, vượt qua mọi thử thách tầm thường.
3. Kết đoạn:
Ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết, mộc mạc của tác giả
Bài mẫu:
Nhà thơ Nguyễn Khuyến là một trong những nhà thơ tiêu biểu cho nền văn học trung đại Việt Nam. Ông có một tình bạn đẹp với người bạn thân của mình. Tình bạn ấy đã vượt qua mọi thứ của cải vật chất, chỉ dành cho nhau bằng những tình cảm và lòng chân thành. Tình bạn của họ có thể thiếu thốn về vật chất, nhưng chính tình cao cả đã giúp họ vượt qua tất cả những sự khó khăn để chơi với nhau bằng tấm lòng chân thành. Tình cảm của họ được khẳng định bằng hình ảnh “mảnh tình”, hai người đối xử với nhau chân thành, không câu nệ vật chất. “Ta với ta” là những người bạn vẫn luôn có nhau ở bên dù bao nhiêu chông gai, khó khăn. Tình bạn của Nguyễn Khuyến thật đáng ngưỡng mộ.
Đọc hiểu Bạn đến chơi nhà – Đề số 2
Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi:
“Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. [….]”
(SGK Ngữ văn 7 – Tập 1 – NXB giáo dục Việt Nam – 2013)
Câu 1. Viết tiếp những câu thơ còn lại cho hoàn chỉnh bài thơ? Xác định thể thơ của bài thơ? Tác giả là ai? Nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ?
Lời giải:
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta.
– Tác giả: Nguyễn Khuyên
– Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật
– Hoàn cảnh sáng tác: Khi ông cáo quan về ở ẩn
Câu 2. Nêu nội dung chính của bài thơ?
Lời giải:
Nội dung chính bài thơ: Thể hiện vẻ đẹp tâm hôn của nhà thơ qua việc khắc họa tình bạn đâm đà, thắm thiêt, chân thành.
Câu 3. Việc sử dụng đại từ nhân xưng “bác” trong câu thơ “Đã bấy lâu nay, bác tới nhà” có tác dụng gì? Hãy cho biết ngôn ngữ trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà” có gì đặc biệt so với các bài thơ khác?
Lời giải:
Việc sử dụng đại từ nhân xưng “bác” có tác dụng: tỏ thái độ niềm nở, thân mật, kính trọng.
– Ngôn ngữ của bài thơ: dân dã, đời thường, hình ảnh quen thuộc với cảnh sắc nông thôn và đời sống người nông dân: ao vườn, cải, …
Câu 4. Theo em có điểm gì khác nhau trong cụm từ “ta với ta” ở bài thơ này so với cụm từ “ta với ta” trong bài “Qua đèo ngang” Bà huyện Thanh Quan: “Dừng chân đứng lại, trời, non, nước, Một mảnh tình riêng, ta với ta.”
Lời giải:
Qua Đèo Ngang
Tác giả với hình bóng của chính mình
Nỗi cô đơn chỉ có mình với mình ở nơi hoang vắng.
Bạn đến chơi nhà
Tác giả với bạn – tuy hai mà một.
– Tình cảm chân thành, cảm động vượt trên mọi thứ vật chất.
Câu 5. Từ bài thơ “Bạn đến chơi nhà” em hãy viết đoạn văn nêu suy nghĩ của mình về tình bạn.
Lời giải:
Bài mẫu 1:
Ai cũng biết rằng tình cảm bạn bè đối với mỗi người không thể nào thiếu được. Đó là thứ tình cảm thật trong sáng và cao cả. Tình bạn đồng hành với chúng ta ngay từ khi chúng ta mới bước chân vào ngôi trường mần non, rồi nó lại đồng hành với chúng ta trong suốt cả cuộc đời. Tình bạn luôn là tình cảm vững chắc, nơi ta có thể tin tưởng chia sẻ những niềm vui hay nỗi buồn trong cuộc sống. Những tháng ngày bên bạn bè chắc sẽ là những tháng ngày đẹp nhất của mỗi người và ta sẽ mãi mãi ko thể quên được. Có những lúc ta cảm thấy buồn vì tình bạn ko suôn sẻ, rồi có giận hờn nhau nhưng đó là những thử thách giúp tình bạn của chúng ta trở nên vững chắc hơn. Ta sẽ hiểu được nhau hơn, thông cảm vs nhau hơn. Một tình bạn thực sự đẹp khi nó được xuất phát từ tận trái tim mỗi người. Xin hãy trân trọng những tình bạn trong sáng mà mỗi người đang giữ, hãy biết quan tâm, chia sẻ với nhau và hãy làm những điều chưa làm được cho bạn bè ngay bây giờ để có được những kỉ niệm đẹp trong tuổi học trò của mình.
Bài mẫu 2:
Trong cuộc đời, ngoài tình cảm gia đình thiêng liêng và cao đẹp, chúng ta còn có những tình bạn trong sáng và lâu bền. Đó là những người cùng tâm sự, cùng sẻ chia những nỗi buồn niềm vui trong cuộc sống và học tập. Tình bạn là tình cảm giữa những người bạn đồng trang lứa, được xây dựng trên cơ sở hiểu và cảm thông cho nhau, cùng nhau xây dựng tình bạn trong sáng và thân thiết, lâu bền. Tình bạn không chỉ là xuất hiện cùng nhau trong những niềm vui mà cần sẵn sàng giúp đỡ, quan tâm lẫn nhau khi gặp khốn khó. Không vì lợi ích của riêng mình mà “phản bạn”, thay đổi tình cảm với bạn. Trong cuộc sống, có những tình bạn khiến chúng ta thật xúc động và ngưỡng mộ. Là chàng trai đã tám năm không quản nắng mưa cõng bạn đến trường hay những người bạn giúp đỡ nhau học tập thành tài. Nhưng có không ít người kết bạn chỉ vì vụ lợi, lợi dụng để đạt được mục đích của bản thân. Vì vậy, “chọn bạn mà chơi” là lời khuyên cho mỗi chúng ta, bởi có những người bạn tin tưởng và chân thành bên cạnh sẽ giúp chúng ta có thêm người đồng hành trong suốt cuộc đời.
Bài mẫu 3:
Trong cuộc đời mỗi người ngoài tình cảm gia đình còn có tình cảm bạn bè. Đó là một thứ tình cảm vô cùng quý giá, nó có thể giúp người ta vượt qua những khó khăn thử thách trong cuộc sống, hơn nữa đó còn là chỗ dựa tinh thần giúp ta quên đi những nỗi buồn, những vất vả khó khăn trong cuộc sống.Khi thấy bạn làm điều gì sai trái, họ sẽ không bao che mà góp ý để bạn sửa chữa lỗi lầm. Tình bạn cao đẹp ấy được thể hiện ở những hành động tốt đẹp, đáng quý trong cuộc sống. Mỗi khi ta buồn, ta vui đều luôn có bạn bên cạnh sẻ chia niềm vui, nỗi buồn. Bạn luôn là người đã ở bên ta, sát cánh cùng ta vượt qua rào cản của cuộc đời, giúp bạn thoát khỏi ma túy, tệ nạn xã hội. Trong học tập, khi bạn bị điểm thấp, người bạn ấy luôn quan tâm, giúp đỡ bạn tiến bộ. Khi bị mọi người xa lánh, tránh né, người bạn thân của bạn sẽ không ngần ngại đến bên, mỉm cười và nói: “Có tớ ở đây! Đừng bận tâm về họ.” khiến bạn như tìm thấy động lực. Nhưng bên cạnh đó, có những người chỉ biết lợi dụng vào một mục đích của cá nhân như: xúi giục bạn làm những điều sai trái, những điều xấu làm bạn không biết đâu là đúng, đâu là sai,… Khi bạn gặp khó khăn, họ đang ở đâu? Họ chỉ biết khoanh tay đứng nhìn mà không giúp bạn. Chính vì vậy, trong cuộc sống không phải ai cũng đều có một tình bạn đẹp, bền chặt mà ta cần phải “chọn bạn”. Khi đã có được một người bạn tốt thì ta cần biết dang rộng vòng tay, nối kết tình bè bạn và phải luôn nhớ rằng: Tình bạn – đó là niềm hạnh phúc lớn lao của mỗi con người.
Đọc hiểu Bạn đến chơi nhà – Đề số 3
Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi:
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta.
(Ngữ văn 7, tập một, trang 104, NXB Giáo dục, 2012)
Câu 1. Bài thơ trên có tên là gì? Cho biết tên tác giả?
Lời giải:
Bài thơ trên có tên là: “Bạn đến chơi nhà”. Tác giả: Nguyễn Khuyến.
Câu 2. Bài thơ được viết theo thể thơ gì?
Lời giải:
Bài thơ được viết theo thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật
Câu 3. Tìm các đại từ xưng hô trong bài thơ trên?
Lời giải:
Đại từ xưng hô: Bác; Ta.
Câu 4. Nêu suy nghĩ của em về quan niệm tình bạn của tác giả Nguyễn Khuyến.
Lời giải:
Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến – nhà thơ kiệt xuất của thể thơ trung đại Việt Nam đã viết theo thể thơ thất ngôn bát cú đường luật nhưng có sự sáng tạo rất độc đáo. Khi có ông bạn già tới chơi nhà, Nguyễn Khuyến đáng lẽ phải tiếp đãi bạn một bữa ăn thịnh soạn, chu đáo nhưng ông đã tạo ra một tình huống trớ trêu: mọi thứ tưởng chừng có tất cả nhưng lại ở hình thức tiềm ẩn. Qua đó thể hiện cuộc sống dân dã của ông cũng như sự hóm hỉnh, dí dỏm đến tột độ. Nhưng ở câu thơ cuối: “ta với ta” hay và ý nghĩa hơn cả thể hiện rằng, tình bạn chân thực của đôi bạn già sẽ vượt qua tất cả khó khăn, thiếu thốn vật chất. Qua bài thơ này, em thấy càng quí trọng tình bạn hơn.
Đọc hiểu Bạn đến chơi nhà – Đề số 4
Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi:
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta.
(Ngữ văn 7, tập một, trang 104, NXB Giáo dục, 2012)
Câu 1. Bạn đến chơi nhà thuộc thể thơ gì? Vì sao lại xác định như vậy?
Lời giải:
Bài Bạn đến chơi nhà thuộc thể thơ thất ngôn bát cú đường luật, vì có:
a. Số chữ trong mỗi câu: 7 chữ.
b. Số câu trong bài: 8 câu.
c. Vần bằng gieo ở cuối các câu: 1, 2, 4, 6, 8.
d. Bốn câu ở giữa: sử dụng phép đối trong các câu.
Câu 2. Tác giả đã sử dụng nghệ thuật chơi chữ bằng cách dùng từ đồng âm, đó là từ nào? Nêu tác dụng?
Lời giải:
– Dùng từ đồng âm để chơi chữ ở câu thơ sau: Bác đến chơi đây, ta với ta!
+ ta 1: chỉ tác giả
+ ta 2: chỉ người bạn đến chơi
– Tác dụng: Tạo ra những câu nói có nhiều nghĩa, gây bất ngờ, thú vị cho người đọc, người nghe.
Câu 3. Trong bài thơ em vừa chép có cụm từ “ta với ta”. Cụm từ này làm em nhớ đến bài thơ nào cũng có cụm từ đó? Tác giả bài thơ đó là ai?
Lời giải:
Cụm từ này làm em nhớ đến bài thơ Qua Đèo Ngang, tác giả bài thơ là bà Bà Huyện Thanh Quan
Câu 4. Em hãy so sánh sự khác nhau của cụm từ “ta với ta” trong hai bài thơ “Qua đèo ngang” ( Bà Huyện Thanh Quan) và “Bạn đến chơi nhà” ( Nguyễn Khuyến)
Lời giải:
Khác nhau:
– Trong bài “Bạn Đến Chơi nhà” của Nguyễn Khuyến:
+ Ta 1: tác giả (Nguyễn Khuyến) Ta 2: khách (bạn)
+ Quan hệ gắn bó hòa hợp. Chỉ 2 người, nhưng thể hiện sự đồng nhất trọn vẹn giữa chủ và khách. Thể hiện một tình bạn gắn bó keo sơn vừa kín đáo bộc lộ một chút tự hào chân chính về tình bạn ấy. Ta với ta trong thơ Nguyễn Khuyến là sự gặp gỡ giao lưu của một đôi bạn tri âm tri kỉ.
Đó như một tiếng cười xòa và tiếng reo vui khi bạn đến nhà chơi.
– Trong bài “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan:
+ Ta với ta: đều chỉ tác giả (Bà Huyện Thanh Quan)
+ Thể hiện sự nhỏ bé, thưa thớt của con người trước thiên nhiên rộng lớn, hoang sơ, heo hút chốn Đèo Ngang. Tâm trạng buồn, cô đơn. Một mình đối diện với chính mình biểu lộ sâu sắc và thấm thía sự cô đơn của tác giả trước khung cảnh thiên nhiên trời đất mênh mông hoang vắng nơi xứ lạ.
Câu 5. Phân tích về đẹp ngôn ngữ tiếng Việt trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà” (Nguyễn Khuyến)
Lời giải:
– Bài thơ được viết bằng thế thơ thất ngôn bát cú nhưng được tác giả sử dụng ngôn ngữ nôm na, bình dị (thuần Việt). Cả bài thơ không sử dụng từ Hán Việt, nhất là trong thời kì chữ Hán đang thịnh vượng, thống lĩnh. Điều này cho thấy ý thức tự tôn, tự chủ dân tộc rất lớn trong tác giả.
– Vẻ đẹp ngôn ngữ của bài thơ được thể hiện ở các phương diện:
+ Ở cách sử dụng ngôn ngữ xưng hô: bác, ta, ý chỉ thân thiện, gần gũi – cũng là tấm lòng chân tình tri kỉ.
+ Cách liệt kê hình ảnh chợ, ao, vườn, rào, chài, cá, gà, cải, bầu, mướp, cà…. gợi tình cảm chân quê, đằm thắm. Qua cách dùng hình ảnh ấy, bức tranh điền viên quê hương Việt Nam được tái hiện chân thực. Ta hiểu được tâm hồn bình dị, trong sáng, ch An thành của hai người bạn, hai con người Việt Nam.
– Nhịp điệu 4/3 chậm rãi của thế thơ thất ngôn góp phần tạo cho âm điệu bài thơ sâu lắng, dễ đi vào lòng người.
– Sức lôi cuốn, hấp dẫn của bài thơ chính là ở cách diễn đạt chân thành lời thơ như lời nói. Lời tỏ bày, kể lể thật thà của một tấm lòng “có sao nói vậy”.
Đọc hiểu Bạn đến chơi nhà – Đề số 5
Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi:
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta!
(Nguyễn Khuyến)
Câu 1. Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào? Kể tên một bài thơ khác cũng được viết theo thể thơ này mà em biết
Lời giải:
Bài thơ trên được viết theo thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật
Bài thơ khác cũng được viết theo thể thơ này: Qua Đèo Ngang (Bà Huyện Thanh Quan) ; Thu điếu (Nguyễn Khuyến)
Câu 2. Xác định đại từ trong các câu sau và cho biết đại từ được dùng để làm gì?
Lời giải:
– Đại từ “bác’ -> dùng để trỏ người (người bạn của nhà thơ)
Câu 3. Khái quát nội dung chính của bài thơ
Lời giải:
Bài thơ ca ngợi tình bạn chân thành thắm thiết, đậm đà, mộc mạc và tràn đầy niềm vui dân dã của tác giả với người bạn thân đến chơi nhà.
Câu 4. Trong bài thơ có sử dụng cụm từ “ta với ta”. Cụm từ này làm em nhớ đến bài thơ nào cũng có cụm từ đó? Hãy so sánh cách dùng 2 cụm từ này?
Lời giải:
– Cụm từ “ta với ta” trong bài thơ làm em nhớ đến bài thơ Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan
– So sánh:
+ Giống nhau: Về hình thức và cách phát âm; hai bài thơ đều kết thúc bằng cụm từ “ta với ta” .
+ Khác nhau: Ở bài “Bạn Đến Chơi nhà”: Chữ “ta” thứ nhất chỉ tác giả (Nguyễn Khuyến); chữ “ta” thứ 2 chỉ người bạn đến chơi nhà => ý nghĩa: Chỉ tình bạn đậm đà, thắm thiết, tri âm tri kỷ, gắn bó keo sơn.
Còn trong bài “Qua Đèo Ngang”: Cả hai chữ “ta” đều chỉ tác giả (Bà Huyện Thanh Quan); => ý nghĩa: Chỉ có mình ta đối diện với chính ta, qua đó thể hiện tâm trạng buồn, cô đơn tuyệt đối của tác giả
Câu 5. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật nổi bật trong bài thơ
Lời giải:
– Liệt kê: Liệt kê hoàn cảnh tiếp bạn (trẻ đi vắng, chợ xa, khôn chài cá, khó đuổi gà, cải chửa ra cây, cà mới nụ, bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa, trầu không có)
– Chơi chữ: Qua việc dùng từ đồng âm “ta” trong cụm từ ta với ta
– Đối lập: Giữa cái không có (không có gì để tiếp đãi) với cái có (tình bạn sâu sắc, chân thành)
=> Tác dụng: Nhằm làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu văn; gây ấn tượng cho người đọc; nhằm nhấn mạnh tình bạn chân thành, thắm thiết, gắn bó keo sơn, vượt lên trên lễ nghi và vật chất tầm thường của tác giả với người bạn thân đến chơi nhà.
Câu 6. Nhận xét về tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà?
Lời giải:
Đó là tình bạn chân thành, thắm thiết, trong sáng, không màng tới vật chất
Câu 7. Từ cảm nhận về tình bạn của tác giả Nguyễn Khuyến trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà”, hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 8 câu) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của tình bạn đối với cuộc sống của mỗi người
Lời giải:
Gợi ý:
– Giới thiệu sự cần thiết và ý nghĩa của tình bạn trong cuộc sống
– Giải thích: Tình bạn là tình cảm, thái độ, cách đối xử chân thành, thấu hiểu, tin tưởng, sẵn sàng chia sẻ vui buồn, sướng khổ cho nhau
– Cảm xúc về ý nghĩa của tình bạn:
- Tình bạn là tình cảm thiêng liêng không thể thiếu trong cuộc đời.
- Tình bạn giúp cuộc sống chúng ta học hỏi được nhiều điều hay lẽ phải để sống đẹp hơn, thi vị hơn.
- Tình bạn là chỗ dựa tinh thần giúp ta có ý chí, nghị lực để vượt qua khó khăn cũng như có thêm động lực để đạt được nhiều thành công hơn
- Tình bạn chân chính cũng sẽ giúp cho nhiều mối quan hệ xã hội trở nên tốt đẹp hơn.
– Bài học, liên hệ:
- Hãy suy nghĩ cẩn thận để chọn người bạn tốt phù hợp với mình
- Sống chân thành, bảo vệ và tin tưởng lẫn nhau; luôn vị tha cho nhau
- Học sinh, hãy xây dựng cho mình những tình bạn đẹp đẽ để động viên, giúp đỡ, sẻ chia nhau trong học tập lẫn cuộc sống.
Bài văn mẫu:
Trong cuộc đời mỗi người ai cũng có những tình bạn đẹp mà chúng ta không thể nào quên. Có rất nhiều câu nói nói về tình bạn và trong đó có câu nói “tình bạn chân chính là viên ngọc quý”. Tình bạn chân chính là tình bạn đẹp trong sáng thủy chung tâm đầu ý hợp yêu thương nhau, tôn trọng nhau và hiểu nhau. Tình bạn là một thứ tình cảm trước hết là rất quý giá, bền vững và tình bạn ấy rất được trân trọng ngợi ca. Tình cảm chân chính phải một tình cảm chân thành trong sáng, vô tư và đầy tin tưởng mà những người bạn thân thiết dành cho nhau. Tình bạn bước đầu thường được xây dựng trên cơ sở cảm tính nhiều hơn lí tính. Đó là những người mà ta có thiện cảm thực sự, hiểu ta và có chung sở thích với ta, mặc dù là cùng hoặc không cùng cảnh ngộ. Người bạn tốt nhất bao giờ cũng là một người bạn đến với ta trong những phút khó khăn cay đắng nhất của cuộc đời. Tình bạn là một tài sản quý giá nhất, tuyệt đẹp nhất, kì vĩ nhất do con người dày công tạo dựng trong suốt chiều dài lịch sử tồn tại. Tình bạn là loại tài sản mà không thể có được bằng con đường chiếm đoạt, bằng con đường bạo lực, cưỡng đoạt. Trong mọi hoàn cảnh thì tình bạn luôn được tôn vinh và coi trọng. Tuy nhiên trong cuộc sống vẫn còn có những con người chỉ biết đến cái lợi của bản thân mình, độc đoán, ích kỉ hoặc lạnh lùng, vô cảm mà không có lấy những người bạn thân thiết, lại có những người lợi dụng lòng tốt của bạn bè để trục lợi,… chúng ta không nên sống, học theo những người này vì nó đi ngược lại với chuẩn mực đạo đức xã hội. Tình bạn vô cùng quý giá nên ta cần phải biết giữ gìn vun trồng cho nó mãi xanh tươi.
Câu 8. Phát biểu cảm nghĩ của em về bài thơ “Bạn Đến Chơi Nhà” của Nguyễn Khuyến
Lời giải:
*Mở bài: Giới thiệu bài thơ
– Nguyễn Khuyến là nhà thơ của làng cảnh Việt Nam. Bài thơ Bạn đến chơi nhà nói về một tình bạn khăng khít, keo sơn, vượt qua mọi ràng buộc của những lễ nghi tầm thường.
*Thân bài:
– Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác bài thơ
+ Sau khi cáo quan về ở ẩn, nhà thơ sống điền viên dân dã, giản dị. Một hôm, có người bạn tri kỉ đã lâu không gặp ghé thăm, nhưng ông lại không có gì để thiết đãi bạn. Trước tình cảnh oái oăm này, Nguyễn Khuyến đã làm bài thơ Bạn đến chơi nhà để tự trào đồng thời giãi bày nỗi lòng mình.
– Cảm nghĩ về câu đầu bài thơ: Cảm xúc của tác giả khi được bạn đến chơi nhà
- Đó là tâm trạng hồ hởi vui sướng của tác giả khi có người bạn tri kỉ đến thăm
- Câu thơ như lời chào hỏi chân tình của hai người bạn thân lâu lắm mới gặp lại nhau.
- Ông gọi bạn bằng bác. Cách gọi dân dã, thân tình song cũng rất nể trọng, thể hiện sự gắn bó thân thiết giữa chủ và khách.
– Cảm nghị về 6 câu tiếp theo:
- Nhà thơ phân trần với khách lí do tiếp đãi không thể chu đáo của mình. Mọi thứ ở nhà tuy sẵn cả nhưng ngặt nỗi chưa thể mang ra dùng được: Cá thì nhiều đấy, nhưng ao sâu nước cả. Gà không thiếu nhưng vườn rộng rào thưa. Cải, cà, bầu, mướp thì đều chửa ra cây, còn mới nụ, vừa rụng rốn, đương hoa. Nghĩa là toàn ở độ dở dang, sắp sửa, chưa dùng được.
- Xưa nay miếng trầu là đầu câu chuyện. Nhưng đến miếng trầu tiếp khách cũng không có.
- Như vậy, chỉ với 6 câu thơ tiếp theo, tác giả đã khắc họa lên hình ảnh làng quê thân thuộc, giản dị.
- Qua đó ta thấy hiện lên một cuộc đời thanh bạch, ấm áp của nhà thơ. Đoạn thơ trên thấp thoáng nụ cười hóm hỉnh, giản dị của nhà thơ
– Cảm nghĩ về câu cuối
- Vật chất không có nhưng tình người thì chan chứa và ấm áp.
- Cụm từ “ta với ta” biểu lộ một niềm vui trọn vẹn của tình bạn thắm thiết, tri kỉ, thủy chung không vật chất nào sánh được.
- Đại từ “ta” dùng thật hay: Ta với ta tuy hai nhưng là một. Tình bạn ấy đã vượt lên trên những nghi thức tiếp đãi bình thường.
– Ấn tượng về đặc sắc nghệ thuận và ý nghĩa của bài thơ
*Kết bài:
Khẳng định lại vấn đề
Bài văn mẫu:
Nguyễn Khuyến sinh năm 1835, mất năm 1909, lúc còn nhỏ tên Thắng, quê ở thôn Vị Hạ, làng Và, xã Yên Đổ, nay thuộc Trung Lương, Bình Lục, Hà Nam, thuở nhỏ nhà nghèo, thông minh, học giỏi, sau đi thi đỗ đầu cả ba kì thi: Hương, Hội, Đình, do đó có tên là Tam Nguyên Yên Đổ. Ông làm quan khoảng mười năm, nhưng đến khi thực dân Pháp xâm chiếm xong Bắc bộ, ông cáo quan về quê ở ẩn.
Bài thơ này là bài thơ thành công, tiêu biểu nhất của ông, và cũng là bài thơ nổi bật, đại điện cho thơ Nôm Đường luật Việt Nam nói chung.
Bài thơ này ông viết về một kỉ niệm của ông ở tuổi mà xưa nay hiếm. Nó bày bày tỏ cảm xúc của ông và một người bạn quen nhau chốn quan trường, nay gặp lại nơi thôn quê thanh bình – nơi chôn rau cắt rốn của ông. Từng câu từ trong bài mượt mà mà thanh cao, tình cảm thắm thiết, gắn bó, mặn mà, đầy chất nhân văn. Nó thể hiện một con người chất phác, sống bằng tình cảm nơi ông.
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Câu thơ mở đầu như một tiếng reo vui, nó là khởi nguồn cho tất cả tình huống, cảm xúc trong bài. Gặp lai một người bạn cũ thật khôn xiết biết bao, đặc biệt là khi lại gặp nhau nơi chân quê. Tình nghĩa đó thật quý báu. Tuy sau bao vinh hoa chốn kinh thành nhưng vẫn nhớ về nhau, vẫn tìm thăm trò chuyện. Tuy mặn mà những tình cảm nồng hậu nhưng trong bài vẫn có những tình tiết vui vẻ.
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Hôm nay bác tới chơi nhà thật quý và hơn nữa là sau bao năm xa cách, nhưng ngặt nỗi hoàn cảnh điều kiện và đó là một tình huống khó xử đối với tác giả: trẻ thì đi vắng, chợ thị xa, ao sâu khó chài cá … một loạt tình huống được liệt kê. Thật trớ trêu và cũng đầy hài hước. Lời thơ tự nhiên, vui vẻ, trong sáng tạo nên thanh điệu hoạt bát, toát lên được sự hiếu khách của chủ nhà trước một vị khách quý. Tuy tất cả đều thiếu vắng, ngay đến cả cái tối thiểu để tiếp khách như miếng trầu cũng không có thì câu cuối cùng lại là sự bất ngờ, đầy lý thú và cũng chất chứa những cảm xúc dạt dào, khó tả. Tình bạn ấy vượt lên trên cả nhưng lễ nghi tầm thường.
Ba từ: “ta với ta” là tâm điểm, trọng tâm của bài:
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi đày, ta với ta.
Âm điệu bỗng dưng thay đổi, thân mật, ngọt ngào. Nó không giống với ba từ ” ta với ta” trong bài Qua đèo ngang của Bà Huyện Thanh Quan. Trong bài Qua đèo ngang thì 3 từ đó là nỗi trống vắng, hiu quạnh nơi đất khách, quê người, còn ba từ này trong bài bạn đến chơi nhà là nồng thắm tình cảm bạn bè chân thành, thanh tao, trong sáng. Nói cho cùng thì nhà thơ đã rất khéo léo lột tả sự nhiệt tình, nóng hổi, mến khác trước hoàn cảnh bất ngờ, thiếu thốn, nghèo khổ của tác giả. Và đằng sau nhưng câu từ dân dã kia là hai tình cảm chân chất, nhỏ nhẹ mà hóm hỉnh đang hướng về nhau. Tình cảm chính là điều mà tác giả mong đợi, khao khát nhất, và chỉ mình nó cũng là đủ để sưởi ấm một buổi trò chuyện, gặp mặt.
Nói chung bài thơ này được tạo nên trên một hình ảnh không có gì về vật chất, tất nhiên không phải là thiếu thốn mà là chưa đủ độ, để rồi đúc kết một câu rằng:”Bác đến chơi đây, ta với ta” thật đậm đà, sâu sắc. Bài thơ này không chỉ là một lời bày tỏ chân tình của tác giả mà còn là một triết lý, một bài học, một định hướng về sự chuẩn mực rằng: tình bạn cao hơn mọi của cải, vật chất.
Câu 9. Cảm nghĩ của em về vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà
Lời giải:
– Lời chào mừng bạn, nhà thơ gọi bạn bằng “bác” vừa thê hiện y tôn xưng thân mật, gần gũi, vừa giới thiệu tình bạn thân tình tri kỉ. Không gian đón tiếp bạn là điền viên, thôn dã mà không phải là chốn vinh quan quý tộc. Nếu không thân tình, kính yêu, hiểu nhau sê không có cuộc viếng thăm “bình dân” như vậy. Vì vậy sau lời chào mừng bạn là tâm trạng vui tươi của tác giả khi có bạn đến thăm nhà.
– Cách tiếp đãi bạn của Nguyễn Khuyến cũng rất đặc biệt. Nói đặc biệt bởi vì tác giả muốn đãi bạn mình đầy đủ những thức ăn “cây nhà lá vườn” do tự bàn tay làm ra. Nhưng trớ trêu thay, hoàn cảnh này thật khó khăn.
Ta thấy, một nỗi băn khoăn, một thoáng bối rối của tác giả khi nhà thơ có khách. Mâm cơm đãi bạn đạm bạc, nào dưa cà, mướp, gà ấy bây giờ lại không thành hiện thực. Ngay cả điều tối thiểu “miếng trầu là đầu câu chuyện” cũng không có nốt. Ta cứ nghĩ tác giả ái ngại trước bạn. Nhưng không bằng sự hóm hỉnh mà rất chân tình “Bác đến chơi đây ta với ta” đã khiến tình bạn của hai người vượt khỏi những khuôn sáo, phép tắc, lễ nghi, khiến tình bạn trở lại căn nguyên đích thực: sự hòa đồng, thấu cảm giữa hai tâm hồn.
Thiết đãi bạn không bằng mâm cao, cỗ đầy, hay cao lương mĩ vị mà cốt ở cái tình – cáí tình cảm chân thành, mộc mạc, giản dị. Phải chăng, cụ Tam Nguyên Yên Đỗ muốn thể hiện quan niệm tình bạn đẹp đẽ mà hậu thế luôn trân trọng và nhớ mãi. Tình bạn cốt là ở sự chân thành.
– Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Khuyến còn thể hiện ở lời thơ dung dị, mộc mạc hồn nhiên, và nụ cười hóm hỉnh, thuần phác chứa đựng tình bạn đậm đà, thắm thiết.
10 Câu hỏi ôn tập bài Bạn đến chơi nhà trong các đề Đọc hiểu
Câu 1: Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” được viết theo thể thơ nào?
Lời giải:
– Thể thơ: thất ngôn bát cú Đường luật.
Câu 2: Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” đã thể hiện một quan niệm đẹp về tình bạn, theo em đó là quan niệm gì?
Lời giải:
– Quan niệm: tình cảm bạn bè là thứ tình cảm chân thành, đáng quý, đáng trân trọng và cũng là thứ tình cảm không màng vật chất ⇒ Tình bạn cao hơn mọi của cải, vật chất.
Câu 3: Hoàn cảnh sáng tác của bài thơ “Bạn đến chơi nhà”.
Lời giải:
– Bài thơ được sáng tác trong thời gian Nguyễn Khuyến cáo quan về ở ẩn ở Yên Đổ
Câu 4: Cách xưng hô trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà” có gì đặc biệt?
Lời giải:
– Cách xưng hô bác- tôi tự nhiên, gần gũi trong niềm vui mừng phấn khởi khi bạn đến thăm nhà.
Câu 5: Nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Bạn đến chơi nhà”.
Lời giải:
Nội dung: Bài thơ thể hiện quan niệm về tình bạn, quan niệm đó vẫn còn có ý nghĩa trong cuộc sống con người hôm nay.
Nghệ thuật:
● Thơ thất ngôn bát cú Đường luật
● Giọng đùa vui hóm hỉnh
● Sáng tạo tình huống khi bạn đến chơi
● Cách lập ý bất ngờ
Câu 6: Câu thơ thứ tám bài thơ “Bạn đến chơi nhà” và riêng cụm từ “ta với ta” nói lên điều gì? Câu thơ này có vai trò khẳng định điều gì về tình bạn của nhà thơ?
Lời giải:
– Câu thứ 8 và cụm từ “ta với ta” nhấn mạnh tình cảm tri âm không cần phải vật chất đầy đủ mà chỉ cần cái tình chân thực thôi. Những người tri âm, tri kỉ có khi chỉ cần gặp nhau ngâm mấy câu thơ, đàn vài bản nhạc tâm sự chuyện đời, chuyện thế sự đã là niềm vui. Qua đó, tác giả muốn nhận mạnh đến một tình bạn thân thiết, vượt qua mọi cái nghèo khổ về vật chất trong cuộc sống.
Câu 7: Ngôn ngữ ở bài “Bạn đến chơi nhà” có gì khác với ngôn ngữ ở đoạn thơ “Sau phút chia li” đã học?
Lời giải:
– Ngôn ngữ được sử dụng trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà” mang tính chất dân dã đời thường, với hầu hết là các từ thuần Việt. Giọng điệu thơ vui tươi, hóm hỉnh để nói về tình bạn thân thiết
– Trong khi đó, ngôn ngữ được sử dụng trong đoạn trích “Sau phút chia li” là đoạn trích được dịch ra từ chữ Hán vì thế nó mang tính trang trọng. Các địa danh được sử dụng mang tính ước lệ, tượng trưng, mẫu mực cho văn thơ trung đại. Hơn nữa, bài thơ mang sắc thái buồn của người chinh phụ tiễn chồng ra trận mạc xa xôi nên âm hưởng buồn thương.
Câu 8: So sánh cụm từ “ta với ta” trong bài “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến với cụm từ “ta với ta” trong bài “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan.
Lời giải:
– Cụm từ “ta với ta” trong bài thơ của Bà Huyện Thanh Quan là chỉ một mình tác giả với mảnh tình riêng. Là diễn tả nỗi cô đơn khi đối diện với chính mình.
– Trong khi đó, ở bài thơ của Nguyễn Khuyến cụm từ này dùng để chỉ nhà thơ với bạn mình. Diễn tả niềm vui, tuy hai mà một trong ngày gặp lại. Đó là tình bạn tri kỉ, thân thiết gắn bó.
Câu 9: Viết một đoạn văn ngắn nêu suy nghĩ của em về tình bạn ngày nay qua bài thơ “Bạn đến chơi nhà”.
Lời giải:
Trong cuộc đời, ngoài tình cảm gia đình thiêng liêng và cao đẹp, chúng ta còn có những tình bạn trong sáng và lâu bền. Đó là những người cùng tâm sự, cùng sẻ chia những nỗi buồn niềm vui trong cuộc sống và học tập. Tình bạn là tình cảm giữa những người bạn đồng trang lứa, được xây dựng trên cơ sở hiểu và cảm thông cho nhau, cùng nhau xây dựng tình bạn trong sáng và thân thiết, lâu bền. Tình bạn không chỉ là xuất hiện cùng nhau trong những niềm vui mà cần sẵn sàng giúp đỡ, quan tâm lẫn nhau khi gặp khốn khó. Không vì lợi ích của riêng mình mà “phản bạn”, thay đổi tình cảm với bạn. Trong cuộc sống, có những tình bạn khiến chúng ta thật xúc động và ngưỡng mộ. Là chàng trai đã tám năm không quản nắng mưa cõng bạn đến trường hay những người bạn giúp đỡ nhau học tập thành tài. Nhưng có không ít người kết bạn chỉ vì vụ lợi, lợi dụng để đạt được mục đích của bản thân. Vì vậy, “chọn bạn mà chơi” là lời khuyên cho mỗi chúng ta, bởi có những người bạn tin tưởng và chân thành bên cạnh sẽ giúp chúng ta có thêm người đồng hành trong suốt cuộc đời.
Câu 10: Nêu nhận xét về giọng điệu của bài thơ “Bạn đến chơi nhà”, từ đó ta thấy tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ như thế nào?
Lời giải:
– Giọng điệu bài thơ như lời giãi bày, thanh minh của tác giả với người bạn về hoàn cảnh của mình. Giọng điệu pha chút hóm hỉnh, vui vẻ – chỉ có những người bạn thân thiết mới có thể bộc bạch mọi tâm sự của mình như vậy.
– Nguyễn Khuyến rất quan tâm đến bạn, muốn tiếp bạn thật là chu đáo. Đồng thời, chúng ta cũng thấy, trong tình bạn, Nguyễn Khuyến rất coi trọng cái tình, coi trọng sự cung kính trong tình bạn.
***********************
Trên đây là 5 Đề đọc hiểu Bạn đến chơi nhà (Nguyễn Khuyến) có đáp án chi tiết. Hy vọng dựa vào đây, các em sẽ tự tin trả lời đúng các câu hỏi trong kì thi sắp tới. Chúc các em ôn tập thật tốt trước khi bước vào kì thi học kì sắp tới.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo dục
