Cùng THPT Ngô Thì Nhậm tìm hiểu Ý nghĩa của thượng thiện nhược thuỷ là gì?
Lão Tử giảng: Thượng thiện nhược thủy. Thủy thiện lợi vạn vật nhi bất tranh, xử chúng nhân chi sở ố, cố cơ ư Đạo. Ý nghĩa là: Nước là thiện nhất. Nước khéo làm lợi cho vạn vật mà không tranh với vật nào, ở chỗ mọi người ghét cho nên gần với Đạo.
Câu nói trí tuệ này xuất phát từ Đạo Đức Kinh, có nghĩa là phẩm chất chí cao như nước, làm lợi cho vạn vật mà không tranh giành danh lợi, không có kiến thức như những người khác, cũng không tranh giành ưu khuyết điểm với người, vô cùng nhu hoà nhưng có thể dung nạp thế giới bằng tấm lòng và phong thái bao dung.
Bạn đang xem: Ý nghĩa của thượng thiện nhược thuỷ là gì?
Theo Lão Tử, Nước trong Đạo Đức Kinh có bảy cái thiện: đó là cư thiện địa, tâm thiện uyên, dữ thiện nhân, ngôn thiện tín, chính thiện dung, sự thiện năng, động thiện thì
Đồng thời, bảy cái thiện cũng là bảy cái trí để đối nhân xử thế, nếu có thể đọc và hiểu được những bảy loại thiện này thì có thể như nước, chẳng tranh mà gần với Đạo.
1. ‘Cư thiện địa’: tìm vị trí thích hợp cho bản thân
Như tên gọi của nó, ý nghĩa là chỉ con người hãy thuận theo tự nhiên như nước chảy, giỏi chọn nơi chốn, giỏi khám phá tài năng bản thân, và quan trọng hơn là tìm được định vị của chính mình.
Dù trong công việc hay giao tiếp giữa các cá nhân với nhau, chúng ta cần chú ý đến những đặc điểm tính cách của bản thân, xem nó có phù hợp với môi trường và giá trị quan của người khác hay không. Đây là điều chúng ta nên chú ý trên con đường thành công.
Nếu không thể nhận rõ chính mình, tự cao tự đại, hoặc tìm sai mục tiêu trong cuộc sống, điều đó sẽ dễ dàng có tác động tiêu cực đến cuộc sống của bạn.
2. ‘Tâm thiện uyên’: tâm thái ôn hòa và không sợ hãi
Uyên là trầm lắng độ lượng.
Vào thời Tây Hán, Trương Lương, người đã vạn dặm chinh chiến, trợ giúp Lưu Bang bình định thiên hạ, sau đó ông lui về núi Hoàng Bào, xây dựng Lương Sơn đạo quán, thành lập Phạt Quế thư viện, và sống một cuộc đời nhàn nhã tâm viễn địa tự thiên (tâm xa rời thế tục thì nơi ở cũng thành nơi thanh tịnh), vui với núi, làm bạn với nước, không còn chịu sự quấy nhiễu và cám dỗ của thế tục.
Chúng ta sống trong một xã hội vật chất, chắc chắn không thể tránh khỏi bị ô nhiễm một số điều thô tục, lúc này điều chúng ta cần hơn cả là một tâm thái ôn hoà, không kinh sợ. Nếu có thể đạt được cảnh giới không ham muốn nên tĩnh, tĩnh nên trong sáng, cuộc sống của chúng ta sẽ được biến đổi.
3. ‘Dữ thiện nhân’: giao tiếp với mọi người cần tâm luôn có thiện ý
Điều thiện này muốn nói với chúng ta rằng, khi đối đãi với người khác, phải giống như nước tưới mát cho vạn vật, với người mạnh cần phải tôn trọng, với người yếu cần giúp đỡ.
Còn con người thời hiện đại, người ta có thể đủ tôn trọng với kẻ mạnh nhưng lại coi thường kẻ yếu, hoặc quá thân thiện với kẻ yếu và bài xích kẻ mạnh. Đây không phải là ‘nhân’ (nhân từ) mà Lão Tử nói tới.
Dù là kẻ mạnh hay kẻ yếu, khi giao tiếp với mọi người, trong tâm chúng ta nên luôn có thiện ý và làm theo nhân từ mà Lão tử đã nói. Như vậy mới có thể được mọi người quý mến, tôn trọng; trong làm người, làm việc sẽ không có chỗ nào mà không thành công.
4. ‘Ngôn thiện tín’: làm người thành tín là gốc của lập thân
Ngôn thiện tín, khi tách ra là lời nói và uy tín, gộp lại là thành tín, nghĩa là con người nên như nước, ngăn mở dòng, giữ gìn chữ tín.
Cũng giống như Thương Ưởng thời cổ đại, ‘dựng mộc làm tín’, khiến bách tính thiên hạ đều tin phục, từ đó đặt nền móng thống nhất nước Tần, chẳng hạn như hiệu Đông y Đồng Nhân Đường, tuy rằng bào chế phức tạp, cũng không dám tiết kiệm nhân công, lấy thành tính làm cơ bản, vì vậy đã có danh tiếng hàng thế kỷ, người Trung Quốc nào cũng biết tới Đồng Nhân Đường.
Và nếu muốn phát triển trong xã hội này thì chúng ta cần tin và làm theo lý niệm thành tín là nền tảng của làm người, như vậy có uy tín, người và của cải cũng tìm đến.
5. ‘Chính thiện trị’: học cách kiểm soát tình hình
Cái thiện này nói lên khí thế của trời cao biển rộng và sự nắm bắt tình hình.
Vào cuối thời nhà Thanh, lý do khiến Tăng Quốc Phiên có thể tiêu diệt Thái Bình Thiên Quốc, và duy trì sự thống trị của nhà Thanh, chủ yếu là theo lý niệm của chữ chậm, theo chiến lược làm đâu chắc đó, tiến từng bước một, sau đó thấu hiểu tình thế của cả hai bên, lên kế hoạch cẩn thận, và cuối cùng điều quân một cách dứt khoát, tiêu diệt Thái Bình Thiên Quốc.
Nếu một người muốn đạt được điều gì đó, trước tiên họ phải học cách rèn luyện trình độ quản lý và khả năng nhận thức của mình, sau đó có thể lập kế hoạch một cách rõ ràng và cuối cùng đạt được mục tiêu của mình.
6. ‘Sự thiện năng’: học cách phát huy hết tài năng của mình
Ý nghĩa của ‘Sự thiện năng’ là làm việc cũng cần giống như nước, thuận theo vật hình thành, và học cách sử dụng tài năng của mình.
‘Sự thiện năng’ là làm việc cũng cần giống như nước. (Ảnh pexels)
Chúng ta thường gặp một số việc trong cuộc sống khiến chúng ta phân vân không biết nên bắt đầu như thế nào, nhưng rất có thể sẽ vô tình bị làm hỏng. Điều này đúng như mọi người vẫn hay nói rằng ‘nghĩ nhiều thành phức tạp, nghĩ ít lại bỗng trở nên rõ ràng’.
Trong cuộc sống, dù gặp phải chuyện gì, hãy cố gắng xử lý đơn giản hóa nó càng nhiều càng tốt, càng phức tạp thì hãy càng đơn giản hóa, và sau đó hãy dồn hết tâm sức vào đó, để có thể phát huy vừa đúng khả năng của mình, và kết quả cuối cùng thu được sẽ không gây thất vọng.
7. ‘Động thiện thời: bản thân cần học cách nắm bắt thời cơ
Động thiện thời có nghĩa là làm người nên như nước; khô cạn, tràn đầy tuỳ thời; giỏi nắm bắt thời cơ, thuận theo thiên thời.
Chẳng hạn như Gia Cát Lượng tại trận chiến Xích Bích trong Tam quốc diễn nghĩa đã hiểu rõ thời cơ, thuận theo thiên thời, chỉ một ngọn lửa cũng có thể đốt cháy đại quân trăm vạn của Tào Tháo, cứu lấy hy vọng cho nhà Hán.
Trong xã hội hiện đại, nếu không thể nắm bắt cơ hội do bản thân thiếu kiến thức và kinh nghiệm, chúng ta có thể làm ‘động thiện thời’, và thỉnh giáo những người có kiến thức phong phú, như vậy khi kinh nghiệm của bản thân tăng lên từng chút một, chúng ta dần dần học được cách nắm bắt thời cơ, và cuối cùng bạn sẽ đạt được thành tựu.
Làm người và xử thế nên giống như nước. Lý do tại sao chúng ta khác biệt với những người khác, cho dù đó là khả năng, hay thiện ác, tất cả là ở chỗ liệu chúng ta có thể hiểu được bảy điều thiện này không. Nếu có thể hiểu sâu sắc và vận dụng, khi đó chúng ta sẽ thực hiện được phù duy bất tranh, cố vô ưu (không tranh với người nên không có sai sót).
Minh AnTheo Aboluowang
?
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Tổng hợp
