Vật Lí 9 Bài 34: Máy phát điện xoay chiều được THPT Ngô Thì Nhậm biên soạn hy vọng sẽ là là tài liệu hữu ích giúp các em nắm vững kiến thức bài học và đạt kết quả tốt trong các bài thi, bài kiểm tra trên lớp.
Tóm tắt lý thuyết Vật Lí 9 Bài 34
Cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều
– Máy phát điện xoay chiều có hai bộ phận chính:
+ Nam châm để tạo ra từ trường, có thể là nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện.
+ Cuộn dây dẫn để tạo ra dòng điện cảm ứng xoay chiều.
Một trong hai bộ phận đó đứng yên gọi là stato, bộ phận còn lại có thể quay được gọi là rôto.
– Có hai loại máy phát điện xoay chiều:
+ Loại có cuộn dây quay: Để đưa dòng điện cảm ứng từ cuộn dây ra mạch ngoài, người ta thường dùng bộ góp gồm hai vành khuyên và hai thanh quét.
+ Loại có nam châm quay: Nếu là nam châm điện, người ta thường đưa dòng điện vào nam châm bằng bộ góp, cũng gồm hai vành khuyên và hai thanh quét.
Máy phát điện xoay chiều trong kĩ thuật
a) Đặc tính kĩ thuật
– Máy phát điện trong công nghiệp có thể cho dòng điện có cường độ 10 kA và hiệu điện thế 10,5 kV; đường kính tiết diện ngang của máy đến 4m, chiều dài đến 20m, công suất 110 MW.
– Ở Việt Nam, các máy cung cấp điện có tần số 50 Hz cho lưới điện quốc gia.
b) Cách làm quay máy phát điện
Có nhiều cách làm quay rô to của máy phát điện: Dùng động cơ nổ, dùng tuabin nước, dùng cánh quạt gió…
Một số hình ảnh nhà máy phát điện:
Giải bài tập SGK Vật Lí 9 Bài 34
Bài C1 (trang 93 SGK Vật Lý 9)
Hãy chỉ ra bộ phận chính của mỗi loại máy phát điện trong hình 34.1 và 34.2 SGK. Nêu lên chỗ giống nhau, khác nhau của chúng.
Lời giải:
Giống nhau:
+ Đều có cuộn dây và nam châm.
+ Đều có bộ phận quay (rôto) và bộ phận đứng yên (stato).
Khác nhau:
+ Trên hình 34.1 SGK: Roto là cuộn dây, stato là nam châm. Ngoài ra còn có bộ phận vành khuyên và thanh quét dùng để lấy điện ra ngoài.
+ Trên hình 34.2 SGK: Roto là nam châm, stato là cuộn dây. Không có bộ phận vành khuyên và thanh quét.
Bài C2 (trang 93 SGK Vật Lý 9)
Giải thích vì sao khi cho nam châm hoặc cuộn dây quay ta lại thu được dòng điện xoay chiều trong các máy trên khi nối hai cực của máy với các dụng cụ tiêu thụ điện.
Lời giải:
Vì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn luân phiên tăng giảm khi nam châm hoặc cuộn dây quay.
Bài C3 (trang 94 SGK Vật Lý 9)
Hãy so sánh chỗ giống nhau và khác nhau về cấu tạo và hoạt động của đinamô xe đạp và máy phát điện xoay chiều trong công nghiệp.
Lời giải:
Giống nhau:
+ Cấu tạo: Đều có nam châm và cuộn dây dẫn, phần đứng yên (stato) là cuộn dây tạo ra dòng điện, phần quay (rôto là nam châm tạo ra từ trường.
+ Hoạt động: Dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ.
Khác nhau:
– Cấu tạo:
+ Diamo: dùng nam châm vĩnh cửu, tạo ra dòng điện có công suất nhỏ. Phần ứng chỉ có một cuộn dây.
+ Máy phát điện công nghiệp: dùng nam châm tạo dòng điện có công suất lớn. Phần ứng có nhiều cuộn dây. Ngoài ra, một số máy phát điện còn có bộ góp điện để lấy điện ra ngoài.
Trắc nghiệm Vật Lí 9 Bài 34 có đáp án
Bài 1: Máy phát điện xoay chiều có mấy bộ phận chính?
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
Lời giải
Máy phát điện xoay chiều có hai bộ phận chính là nam châm và cuộn dây dẫn
Đáp án: B
Bài 2: Chọn phát biểu đúng.
A. Bộ phận đứng yên gọi là roto
B. Bộ phận quay gọi là stato
C. Có hai loại máy phát điện xoay chiều
D. Máy phát điện quay càng nhanh thì hiệu điện thế ở hai đầu cuộn dây của máy càng nhỏ
Lời giải
A – sai vì: Bộ phận đứng yên gọi là stato
B – sai vì: Bộ phận quay gọi là roto
C – đúng
D – sai vì: Máy phát điện quay càng nhanh thì hiệu điện thế ở 2 đầu cuộn dây của máy càng lớn
Đáp án: C
Bài 3: Có mấy loại máy phát điện xoay chiều
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
Lời giải
– Có hai loại máy phát điện xoay chiều:
+ Loại 1: Khung dây quay (Rôto) thì có thêm bộ góp (hai vành khuyên nối với hai đầu dây, hai vành khuyên tì lên hai thanh quét, khi khung dây quay thì vành khuyên quay còn thanh quét đứng yên). Loại này chỉ khác động cơ điện một chiều ở bộgóp (cổ góp). Ở máy phát điện một chiều là hai bán khuyên tì lên hai thanh quét.
+ Loại 2: Nam châm quay (nam châm này là nam châm điện): Rôto
Đáp án: B
Bài 4: Chọn phát biểu sai.
A. Bộ phận đứng yên gọi là stato, bộ phận quay gọi là roto
B. Khi roto của máy phát điện xoay chiều quay được 1 vòng thì dòng điện do máy sinh ra đổi chiều 1 lần
C. Dòng điện không thay đổi khi đổi chiều quay của roto
D. Tần số quay của máy phát điện ở nước ta hiện nay là 50Hz
Lời giải
A, C, D – đúng
B – sai vì: Khi rôto của máy phát điện xoay chiều quay được 1vòng thì dòng điện do máy sinh ra đổi chiều 2 lần
Đáp án: B
Bài 5: Chọn phát biểu đúng khi so sánh giữa đinamô ở xe đạp và máy phát điện xoay chiều trong công nghiệp.
A. Cả hai đều hoạt động dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ
B. Phần quay là cuộn dây tạo ra dòng điện
C. Phần đứng yên là nam châm tạo ra từ trường
D. Đinamô dùng nam châm điện, máy phát điện công nghiệp dùng nam châm vĩnh cửu
Lời giải
A – đúng
B – sai vì: Phần quay là nam châm tạo ra từ trường
C – sai vì: Phần đứng yên là cuộn dây tạo ra dòng điện
D – sai vì: Đinamô dùng nam châm vĩnh cửu, máy phát điện công nghiệp dùng nam châm điện
Đáp án: A
Bài 6: Máy phát điện công nghiệp cho dòng điện có cường độ:
A. 1kA
B. 1A
C. 10kA
D. 100kA
Lời giải
Máy phát điện trong công nghiệp có thể cho dòng điện có cường độ 10kA và hiệu điện thế xoay chiều 10,5kV
Đáp án: C
Bài 7: Máy phát điện xoay chiều bắt buộc phải có các bộ phận chính nào để có thể tạo ra dòng điện
A. Nam châm vĩnh cửu và sợi dây dẫn nối với hai cực của nam châm điện
B. Nam châm điện và sợi dây dẫn nối nam châm với đèn
C. Cuộn dây dẫn và nam châm
D. Cuộn dây dẫn và lõi sắt
Lời giải
Máy phát điện xoay chiều có hai bộ phận chính là nam châm và cuộn dây dẫn.
Đáp án: C
Bài 8: Nối hai cực của máy phát điện xoay chiều với một bóng đèn. Khi quay nam châm của máy phát thì trong cuộn dây của nó xuất hiện dòng điện xoay chiều vì:
A. Từ trường trong lòng cuộn dây luôn tăng
B. Số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây luôn tăng
C. Từ trường trong lòng cuộn dây không biến đổi
D. Số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây luân phiên tăng giảm
Lời giải
Khi quay nam châm của máy phát thì trong cuộn dây của nó xuất hiện dòng điện xoay chiều vì số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây luân phiên tăng giảm.
Đáp án: D
Bài 9: Trong máy phát điện xoay chiều, roto hoạt động như thế nào khi máy làm việc?
A. Luôn đứng yên
B. Chuyển động đi lại như con thoi
C. Luôn quay tròn quanh một trục theo một chiều
D. Luân phiên đổi chiều quay
Lời giải
Trong máy phát điện xoay chiều, roto luôn quay tròn quanh một trục theo một chiều
Đáp án: C
Bài 10: Chọn phát biểu sai khi nói về bộ góp điện
A. Động cơ điện một chiều không có bộ góp điện, máy phát điện xoay chiều có bộ góp điện
B. Trong động cơ điện một chiều, bộ góp điện gồm hai vành bán khuyên ngoài tác dụng làm điện cực đưa dòng điện một chiều vào động cơ nó còn có tác dụng chỉnh lưu
C. Bộ góp điện trong máy phát điện xoay chiều với cuộn dây quay có nhiệm vụ làm điện cực đưa dòng điện xoay chiều trong máy phát ra mạch ngoài.
D. Bộ góp trong động cơ điện một chiều giúp đổi chiều dòng điện trong khung (roto) để làm khung quay liên tục theo một chiều xác định
Lời giải
A – sai vì: Động cơ điện một chiều và máy phát điện xoay chiều đều có bộ góp điện
B, C, D – đúng
Đáp án: A
******************
Trên đây là nội dung bài học Vật Lí 9 Bài 34: Máy phát điện xoay chiều do THPT Ngô Thì Nhậm biên soạn bao gồm phần lý thuyết, giải bài tập và các câu hỏi trắc nghiệm có đáp án đầy đủ. Hy vọng các em sẽ nắm vững kiến thức về Máy phát điện xoay chiều. Chúc các em học tập thật tốt và luôn đạt điểm cao trong các bài thi bài kiểm tra trên lớp.
Biên soạn bởi: Trường THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Vật Lý 9
