Cùng THPT Ngô Thì Nhậm đi tìm hiểu về Sao La – linh vật SEA Games 31 nhé.
Sao la là loài động vật được nhắc đến gần đây khá nhiều khi nó được tìm thấy đầu tiên ở Việt Nam và là một trong 50 loài động vật quý hiếm nhất thế giới, Sao la là loài động vật có vú lớn giống linh dương với tên khoa học là Pseudoryx nghetinhensis, thuộc họ Bovidae và phân họ Antilopinae. Mặc dù lần đầu tiên chúng được cho là có quan hệ họ hàng gần hơn với các thành viên của phân họ Caprinae (bao gồm sơn dương, dê, cừu và những loài khác), bằng chứng DNA gần đây đã xếp chúng vào phân họ Bovinae (bao gồm bò rừng, trâu và bò). Tên thông thường, sao la, có nghĩa là “trụ bánh xe quay” trong ngôn ngữ địa phương. Tên này có lẽ được đặt cho loài này vì cánh sừng giống như các trụ thuôn nhọn của một bánh xe quay.
Đặc điểm nhận diện của con sao la
- Sao la là loài động vật lớn, có kích thước khoảng 150 cm và nặng từ 80 đến 100 kg và có vẻ ngoài giống linh dương. Toàn thân phủ màu nâu sẫm và có các đốm trắng khắp thân.
- Những con vật này có mũi màu nâu. Một số có mảng trắng ở bên cổ. Một sọc đen kéo dài từ vai đến lưng dưới. Mặt dưới có màu nâu nhạt hơn so với mặt trên.
- Sao la đực và sao la cái đều có sừng dùng để bảo vệ khỏi những kẻ săn mồi, sừng sao la khá dài có thể lên đến 50cm, dọn dần và hướng về sau.
- Đuôi có sọc, với các màu nâu, đen và kem. Vết thâm được đánh dấu bằng một dải màu kem kéo dài theo chiều ngang từ đầu chân sau đến chân kia. Các dải màu trắng bao quanh cẳng chân, ngay trên móng guốc.
- Mặt có các mảng trắng che dấu các nốt nhỏ trên da có thể là tuyến mùi.
Sao la được mệnh danh là kỳ lân châu Á
Sao la được khoa học phát hiện vào năm 1992, sau khi các nhà nghiên cứu phát hiện hộp sọ của sao la trong nhà của một người thợ săn ở một ngôi làng xa xôi ở Việt Nam. Những chiếc sừng bất thường này cho thấy họ đã tìm thấy bằng chứng về một loài hoàn toàn mới, khiến các nhà môi trường phải vào cuộc. Năm 1992, các nhà khoa học tiếp tục tìm kiếm và tìm thấy thêm 20 con sao la khác.
Việc phát hiện ra sao la gây chấn động thế giới, bởi trước đó, chỉ có 5 loài thú lớn được phát hiện trong vòng 100 năm qua. Sau đó, chúng còn được tìm thấy ở Nghệ An, Hà Tĩnh, Huế, Quảng Nam và các nơi khác trong dãy rừng Trường Sơn của nhiều tỉnh ở Lào.
Tuy nhiên, phải đến năm 1996, Lào mới bắt và chụp ảnh được một con sao la sống. Nó chết sau đó vài tuần. Tháng 10/1998, các nhà khoa học một lần nữa chụp ảnh sao la trong tự nhiên tại Vườn Quốc gia Pù Mát, tỉnh Nghệ An. Đầu tháng 8/2010, người dân ở tỉnh Borikhamxay Lào, bắt được một con sao la đực và chụp ảnh khi nó vẫn còn sống. Nhưng trước khi các chuyên gia của Sở Nông lâm nghiệp tỉnh đến điều tra thì nó đã chết.
Ngày 7/9/2013, 15 năm sau khi rời Việt Nam vào năm 1998, hình ảnh sao la trong tự nhiên ở Quảng Nam đã được WWF và camera của Chi cục Kiểm lâm tỉnh ghi lại.
Môi trường sống của sao la
Sao la là một loài động vật sống ưa ẩm và sinh sống sâu trong rừng nên rất thích hợp với các khu rừng thường xanh lá rộng ở vùng đất thấp Trường Sơn của CHDCND Lào và Việt Nam, bao gồm cả đầm lầy. Chúng được tìm thấy ở độ cao từ 400 đến 750 m. Môi trường sống có mùa mưa kéo dài với lượng mưa trung bình hàng năm cao.
Sao la ăn gì?
Cũng như các loài động vật cùng họ, sao là là loài động vật ăn chay và không va chạm với các nguồn thức ăn từ thịt. Nguồn thức ăn phong phú của sao la chính là các loài cây thân mềm ở dọc suối như cỏ hay lá cây rừng và món khoái khẩu nhất của sao la chính là các loài cây môn thục.
Sao la có nguy cơ tuyệt chủng?
Được biết đến với cái tên kỳ lân châu Á vì sự quý hiếm của nó, quần thể sao la có thể chỉ khoảng vài chục cá thể ngày nay. Chúng được giới hạn trong các khu rừng còn lại trên dãy Trường Sơn giữa Việt Nam và CHDCND Lào, nơi chúng đang bị đe dọa tuyệt chủng do săn bắn và phá rừng. Những khu rừng này rải rác với các bẫy đặt cho các loài khác có khả năng bắt sao la.
Hiện nay sự phổ rộng của sao La không còn nhiều và đang ngày càng ít đi do sự đe doạ từ con người chúng ta và trong sách đỏ của IUCN sao La được xếp hạng ở mức cực kỳ nguy cấp và có nguy cơ tuyệt chủng cực kì cao. Với muôn vàn mối đe doạ mà con người tạo ra như bẫy dây hay nạn phá rừng và quy mô quần thể nhỏ cũng là tiền đề để sao la bước vào thời kỳ tuyệt chủng nếu không có chính sách bảo tồn hợp lý và khẩn cấp.
Ở Việt Nam sự tìm kiếm hay bắt gặp sao la là rất khó khăn, nhiều nhà bảo tồn vẫn chưa có cơ hội để nhìn thấy loài sao la này. Một nhược điểm lớn khiến sao la ngày càng vắng bóng đó chính là chúng không hoạt động tốt trong điều kiện nuôi nhốt và chúng thường chết ngay sau khi bị bắt. Bằng chứng cho thấy, hiện nay không có bất kỳ cá thể sao la nào được nuôi giữ trong bất kỳ vườn thú nào trên thế giới. Số lượng quần thể của chúng trong tự nhiên có lẽ chỉ còn vài chục và tất nhiên không nhiều hơn con số vài trăm.
Vì không có cá thể nào được nuôi giữ trong các vườn thú và tới nay gần như không có tài liệu nào đề cập đến khả năng nuôi nhốt thành công sao la, nguy cơ tuyệt chủng của sao la trong tự nhiên sẽ đồng nghĩa với việc tuyệt chủng của loài này ở mức độ toàn cầu và không còn khả năng phục hồi và tái sinh.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Tổng hợp
