Phân tích chân dung Thúy Kiều trong đoạn Chị em Thúy Kiều
Bạn đang xem: Phân tích chân dung Thúy Kiều trong đoạn Chị em Thúy Kiều
1. Phân tích chân dung Thúy Kiều trong đoạn Chị em Thúy Kiều, mẫu 1:
Chân dung Thúy Kiều: Sau những câu thơ giới thiệu chung về hai chị em và vẻ đẹp riêng của Thúy Vân thì Nguyễn Du đã để cho Thúy Kiều xuất hiện:
Kiều càng sắc sảo mặn mà,So bề tài sắc lại là phần hơn:Làn thu thủy nét xuân sơn,Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.Một hai nghiêng nước nghiêng thành.Sắc đành đòi một tài dành họa hai.
Cũng giống như khi tả Thúy Vân, nhà thơ vẫn dùng bút pháp so sánh, ẩn dụ và ước lệ. Tác giả vẫn sử dụng cách gợi tả và những chuẩn mực thiên nhiên để làm đối tượng so sánh. Nét vẽ của thi nhân đã tập trung gợi tả vẻ đẹp của đôi mắt, bởi đôi mắt là sự thể hiện phần tinh anh của tâm hồn và trí tuệ. Cái sắc sảo của trí tuệ, cái mặn mà của tâm hồn đều liên quan tới đôi mắt. Hình ảnh ước lệ làn thu thủy (làn nước mùa thu) gợi lên thật sống động vẻ đẹp của đôi mắt trong sáng, long lanh, linh hoạt; còn hình ảnh ước lệ nét xuân sơn (nét núi mùa xuân) lại gợi lên đôi lông mày thanh tú trên gương mặt trẻ trung.
Vẻ đẹp của Kiều là phi thường, lộng lẫy, không tạo nên sự hài hòa, êm đềm giữa con người với tự nhiên mà đến mức làm thiên nhiên, tạo hóa phải đố kị, ghen ghét: hoa ghen, liễu hờn. Hai động từ ghen và hờn có dụng ý đối chọi với nhan sắc của Thúy Kiều. Mức độ so sánh mạnh, gay gắt hơn so với hai từ thua và nhường. Điều đó chứng tỏ nhan sắc của Kiều đã vượt ra ngoài khuôn khổ ngoài tưởng tượng, ngoài quy luật của tự nhiên, khiến cho tạo hóa phải ganh ghét.
Vẻ đẹp của Thúy Kiều còn có sức lôi cuốn mạnh mẽ, làm nghiêng nước nghiêng thành, vẻ đẹp của Kiều không có thang bậc nào cao hơn để đánh giá, cho nên xếp hàng đầu, xếp thứ nhất. Câu thơ sắc đành đòi một tài dành họa hai đã khẳng định tuyệt đối sắc đẹp của Kiều đến mức độc nhất vô nhị, không ai có thể sánh nổi.
Nhưng không chỉ có nhan sắc mà Thúy Kiều còn là một cô gái thông minh và rất mực tài hoa:
Thông minh vốn sẵn tính trời,Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.Cung thường lầu bậc ngũ âm,Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.Khúc nhà tay lựa nên chương,Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân.
Trí tuệ, tài năng của Thúy Kiều cũng được Nguyễn Du đẩy lên tới cực đoan, tuyệt đỉnh: vừa do trời phú, thiên bẩm vừa đa dạng, cái gì cũng giỏi, cũng hơn người. Không cần học hành gian khổ, lớn lên Kiều đã trở thành một giai nhân tuyệt sắc, một tài nữ hiếm thấy. Các từ ngữ tuyệt đối, cực đoan được sử dụng kế tiếp: vốn sẵn, pha nghề, đủ mùi, lầu, ăn đứt,…
Tài của Kiều đạt tới mức lí tưởng theo quan niệm thẩm mĩ phong kiến, gồm đủ cả cầm (đàn), kì (cờ), thi (làm thơ), họa (vẽ tranh). Đặc biệt, tài đàn của nàng đã là sở trường, năng khiếu (nghề riêng), vượt lên trên mọi người (ăn đứt). Cực tả cái tài của Kiều cũng là để ca ngợi cái tâm đặc biệt của nàng. Cung đàn Bạc mệnh mà Kiều sáng tác chính là sự ghi tiếng lòng của một trái tim đa sầu, đa cảm.
Vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp của cả sắc – tài – tình. Nhưng xét cho cùng thì tài hoa của Kiều cũng không vượt ra ngoài khuôn khổ quan niệm về tài năng của văn nhân, tài tử thời phong kiến.
————————-HẾT—————————-
Cảnh ngày xuân là bài học nổi bật trong Bài 6 của chương trình học theo SGK Ngữ Văn 9, học sinh cần Soạn bài Cảnh ngày xuân, đọc trước nội dung, trả lời câu hỏi trong SGK.
Như vậy chúng tôi đã gợi ý Phân tích chân dung Thúy Kiều trong đoạn Chị em Thúy Kiều bài tiếp theo, các em cần chuẩn bị kĩ những nội dung Soạn bài Chị em Thúy Kiều và cùng với phần Soạn bài Thúy Kiều báo ân báo oán để học tốt môn Ngữ Văn hơn.”
2. Phân tích chân dung Thúy Kiều trong đoạn Chị em Thúy Kiều, mẫu 2:
Làm nên sự thành công rực rỡ của kiệt tác Truyện Kiều của Nguyễn Du không chỉ ở nội dung phản ánh sâu sắc, nhân văn; nghệ thuật ” ngụ cảnh tả tình” bậc thầy của nhà văn mà còn nằm trong cách xây dựng chân dung nhân vật chân thực, bức phá. Điều này được thể hiện rõ nét nhất trong đoạn trích ” Chị em Thúy Kiều” mà xuất sắc nhất là trong xây dựng chân dung nhân vật Thúy Kiều.
Trong đoạn trích này, Nguyễn Du không miêu tả ngay Thúy Kiều mà nhận xét, đánh giá trong sự so sánh, đối chiếu với Thúy Vân:
“Kiều càng sắc sảo mặn màSo bề tài sắc lại là phần hơn”
“Sắc sảo” ở đây là vẻ đẹp trí tuệ.”Mặn mà” lại là vẻ đẹp ngoại hình đằm thắm. Nhan sắc của Thúy Kiều so với Thúy Vân rõ ràng có thêm chiều sâu, quyến rũ. Đã vậy, nhà thơ còn khẳng định sự vượt trội hơn hẳn của Kiều bằng những từ ngữ chỉ mức độ như: ” càng”, “hơn”.
Ở đây, Nguyễn Du đã sử dụng nghệ thuật đòn bẩy, miêu tả Thúy Vân trước, lấy Thúy Vân làm nền để trên đó vẻ đẹp Thúy Kiều được tỏa sáng!
Nhan sắc của Thúy Kiều được Nguyễn Du tái hiện:
“Làn thu thủy nét xuân sơnHoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh”
Tác giả sử dụng những hình ảnh ước lệ, tượng trưng như ” thu thủy”- nước mùa thu, “xuân sơn”- núi mùa xuân.
Vẫn lấy thiên nhiên như “hoa”, “liễu” làm chuẩn mực để so sánh với vẻ đẹp của con người. Nhưng không tả chi tiết như Thúy Vân, Nguyễn Du miêu tả nàng Kiều theo lối điểm nhãn. Ngòi bút thiên tài chỉ tập trung vào đôi mắt và vẻ thanh tân,tươi thắm.
Đôi mắt nàng Kiều được ví như làn nước mùa thu long lanh, trong sáng. Ẩn dụ ” làn thu thủy” vừa gợi tả vẻ đẹp nhan sắc vừa toát lên sự tinh anh, trí tuệ. Hơn thế nữa, Nguyễn Du miêu tả ngoại hình mà biểu đạt cả vẻ đẹp nội tâm. Vì, đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn, soi vào đôi mắt như nước hồ thu ấy, ta có thể thấy tâm hồn nàng trong trẻo, thanh sạch biết bao!
Đôi mắt đẹp lại ẩn dưới nét mày thanh nhẹ, tươi non như sắc núi mùa xuân thì càng thêm quyến rũ. Thúy Kiều đã vượt lên trên vẻ đẹp hoàn hoàn của Thúy Vân, để trở thành cái đẹp tuyệt đích, có một không hai! Dùng ý ở câu thơ chữ Hán: ” Nghiêng nước nghiêng thành”, Nguyễn Du nhấn mạnh hơn nữa sắc đẹp có sức mê hoặc làm thành nghiêng, nước đổ của nàng Kiều.
Tuy nhiên, với Thúy Vân, thiên nhiên ” thua”, “nhường”. Còn trước nàng Kiều, thiên nhiên ” hờn”, “ghen”, đố kị:
“Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh”
Vẻ đẹp của nàng hoa phải ghen, nét thanh xuân của nàng liễu phải hờn.Chữ “hờn”, “ghen” trong phép tu từ nhân hóa mà Nguyễn Du sử dụng nhấn tả dung nhan của nàng Kiều, mặt khác thể hiện rõ sự đối kháng, không tương hợp với con người và thiên nhiên.” Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen nên nhan sắc của Thúy Kiều cũng dường như là một dự báo về cuộc đời nổi chìm, bất hạnh, giông bão.
Tả Thúy Vân, Nguyễn Du chủ yếu miêu tả về nhan sắc. Với Thúy Kiều ” Sắc đành đòi một tài đành họa hai”, Nguyễn Du dành một phần tả sắc, hai phần tả tài:
“Thông minh vốn sẵn tính trờiPha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm”
Trí tuệ của nàng Kiều là trời cho, thiên bẩm.” Thi họa đủ mùi ca ngâm” là làm thơ, vẽ tranh, đàn hát Thúy Kiều đều rất mực tài hoa. Trong đó, “ăn đứt” hơn hẳn người khác là tài đàn:
“Cung thương làu bậc ngũ âmNghề riêng ăn đứt hồ cầm một trươngKhúc nhà tay lựa nên chươngMột thiên bạc mệnh lại càng não nhân”
” Làu bậc ngũ âm” là sự điêu luyện trong kĩ thuật chơi đàn. Tiếng đàn của nàng Kiều không chỉ ngân lên những âm thanh huyền diệu mà còn nức nở nhiều cung bậc cảm xúc. Mỗi nốt nhạc rung lên là mỗi tiếng ai oán, não nùng, khổ đau, sầu thảm. Cung đàn ” bạc mệnh” Kiều tự sáng tác chính là sự ghi lại tiếng lòng của một trái tim giàu trắc ẩn, đa cảm, đa sầu.
Như vậy, qua việc khắc họa chân dung nhân vật Thúy Kiều ta có thể thấy vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp sắc- tài- tình. Cả sắc và tài của Kiều đều đạt đến độ tuyệt mĩ nhưng chính tài, sắc ấy đã ngầm dự báo một tương lai không yên ổn.Miêu tả ngoại hình, tài năng mà dự báo số phận, hé mở tâm hồn là đặc sắc của Nguyễn Du trong nghệ thuật tả người.
3. Phân tích chân dung Thúy Kiều trong đoạn Chị em Thúy Kiều, mẫu 3:
Một trong những độc đáo của Truyện Kiều đó chính là nghệ thuật miêu tả. Nhắc tới miêu tả người ta không thể không nhắc tơi bút pháp tả người của Nguyễn Du và đoạn trích được xem là hay nhất nói về tài năng tả người của Nguyễn Du đó là “chị em Thúy Kiều”. Trong đó tác giả đặc biệt chú ý đến nhan sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành của Thúy Kiều mà không lẫn với bất kì cô gái đẹp nào.
Bốn câu đầu giới thiệu khái quát về nhân vật Thúy Kiều và Thúy Vân về cái nhìn khách quan ban đầu:
“Đầu lòng hai ả tố ngaThúy Kiều là chị em là Thúy VânMai cốt cách tuyết tinh thầnMỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.”
Với bút pháp ước lệ, tác giả đã gợi được vẻ thanh cao, duyên dáng, trong trắng của người thiếu nữ ở hai chị em Thuý Kiều: “Mai cốt cách, tuyết tinh thần” cốt cách như mai, tinh thần như tuyết. Đó là vẻ đẹp hoàn hảo mang tính hình thể, tâm hồn cả hai đều đẹp “mười phân vẹn mười” nhưng mỗi người lại mang vẻ đẹp riêng.Câu thơ đầu đã khái quát đặc điểm của nhân vật: “Kiều càng sắc sảo mặn mà”. Nàng sắc sảo về trí tuệ và mặn mà về tâm hồn.
Để miêu tả vẻ đẹp của Thúy Kiều tác giả phải dùng tới 12 câu thơ để có thể khắc họa được hết của nàng:
“Kiều càng sắc sảo mặn màSo bề tài sắc lại là phần hơnLàn thu thủy nét xuân sơnHoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanhMột hai nghiêng nước nghiêng thành,Sắc đành đòi một tài đành họa hai.Thông minh vốn sẵn tính trời,Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.Cung thương làu bậc ngũ âm,Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.”
Gợi tả vẻ đẹp của Kiều tác giả vẫn dùng những hình tượng ước lệ: thu thuỷ, xuân sơn, hoa, liễu. Đặc biệt khi hoạ bức chân dung Kiều, tác giả tập trung gợi tả vẻ đẹp đôi mắt. Hình ảnh “Làn thu thuỷ, nét xuân sơn” là hình ảnh mang tính ước lệ, đồng thời cũng là hình ảnh ẩn dụ, gợi lên một đôi mắt đẹp trong sáng, long lanh, linh hoạt như làn nước mùa thu, đôi lông mày thanh tú như nét mùa xuân. Đôi mắt đó là cửa sổ tâm hồn, thể hiện phần tinh anh của tâm hồn, trí tuệ. Tả Kiều, tác giả không cụ thể như khi tả Vân mà chỉ đặc tả đôi mắt theo lối điểm nhãn – vẽ hồn cho nhân vật, gợi lên vẻ đẹp chung của một trang giai nhân tuyệt sắc. Vẻ đẹp ấy làm cho hoa ghen, liễu hờn, nước nghiêng thành đổ. Nguyễn Du không miêu tả trực tiếp nhân vật mà miêu tả sự ghen ghét, đố kị hay ngưỡng mộ, say mê trước vẻ đẹp đó, cho thấy đây là vẻ đẹp có chiều sâu, có sức quyến rũ, cuốn hút lạ lùng.
Vẻ đẹp tiềm ẩn phẩm chất bên trong cao quý, cái tài, cái tình đặc biệt của Kiều. Tả Thuý Vân chỉ tả nhan sắc, còn tả Thuý Kiều, tác giả tả sắc một phần thì dành hai phần để tả tài. Kiều rất mực thông minh và đa tài “Thông minh vốn sẵn tính trời”. Tài của Kiều đạt đến mức lý tưởng theo quan niệm thẩm mĩ phong kiến, hội đủ cầm, kỳ, thi, hoạ “Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm”.
Tác giả đặc tả tài đàn – là sở trường, năng khiếu, nghề riêng của nàng “Cung thương lầu bậc ngũ âm, Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương”. Không chỉ vậy, nàng còn giỏi sáng tác nhạc. Cung đàn Bạc mện của Kiều là tiếng lòng của một trái tim đa sầu đa cảm “Khúc nhà tay lựa nên chương, Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân”.
Tả tài, Nguyễn Du thể hiện được cả cái tình của Kiều:
Chân dung Thuý Kiều là bức chân dung mang tính cách và số phận. Vẻ đẹp khi cho tạo hoá phải ghen ghét, các vẻ đẹp khác phải đố kị, tài hoa trí tuệ thiên bẩm “lai bậc” đủ mùi, cả cái tâm hồn đa sầu đa cảm khiến Kiều không thể tránh khỏi định mệnh nghiệt ngã, số phận éo le, gian khổ bởi “Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau”. “Trời xanh quen thói mà hồng đánh ghen”. Cuộc đời Kiều hẳn là cuộc đời hồng nhan bạc mệnh.
Có thể nói tác giả đã rất tinh tế khi miêu tả nhân vật Thuý Kiều: Tác giả miêu tả chân dung Thuý Vân trước để làm nổi bật chân dung Thuý Kiều, ca ngợi cả hai nhưng đậm nhạt khác nhau ở mỗi người: chỉ dành bốn câu thơ để tả Vân, trong đó dành tới 12 câu thơ để tả Kiều, Vân chỉ tả nhan sắc, Kiều cả tài , sắc, tình đều đặc đặc tả. Đó chính là thủ pháp đòn bẩy.
Tóm lại, đoạn trích đã thể hiện bút pháp miêu tả nhân vật đặc sắc của Nguyễn Du khắc hoạ nét riêng về nhan sắc, tài năng, tính cách, số phận nhân vật bằng bút pháp nghệ thuật cổ điển.
4. Phân tích chân dung Thúy Kiều trong đoạn Chị em Thúy Kiều, mẫu 4:
Người xưa có câu ” đẹp nghiêng nước nghiêng thành” vậy ở đời mấy ai có được sắc đẹp như thế. Có thể là Tây Thi, có thể là Điêu Thuyền… đối với chúng ta người được biết là có vẻ đẹp như thế là nhan vật thúy Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Du. Bên cạnh sắc đẹp ấy thì còn có sắc đẹp của em Thúy Kiều chính là Thúy Vân. Hai cố người chín thì người kia mười, mỗi người một vẻ. qua đoạn trích chị em Thúy Kiều chúng ta thử khám phá bức chân dung đó xem sao?.
Trước hết khi nói về hai bức chân dung này thì chúng ta sẽ đi tìm hiểu hai câu thơ đầu với sự giới thiệu về thân phận của hai nàng tiên xinh đẹp ấy:
“Đầu lòng hai ả tố nga,Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân.”
Hai người mĩ nữ kia chính là con đầu lòng của Vương ông. Hai cô gái ấy chị là Thúy Kiều còn em là Thúy Vân. Cả hai đều giống như những hạt ngọc mà ông trời ban cho gia đình ông. Có thể nói sắc đẹp ấy khó ai trong thiên hạ sánh bằng. Hai con người ấy không những đẹp người mà còn đẹp nết. Tâm hôn trong sáng như tuyết mỏng manh dịu dàng như cây mai. Khó có thể so sánh được hai vẻ đẹp của hai nàng vì “Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.”
Trước tiên Nguyễn Du đi miêu tả bức chân dung của nàng Thúy Vân, cô em gái rất đỗi vô tư của Kiều. Thúy Vân mang một nét đẹp đầy đặn nở nang và những dâu hiệu ấy cho một cuộc sống rất đỗi thanh nhàn:
“Vân xem trang trọng khác vời,Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.Hoa cười ngọc thốt đoan trang,Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.”
Nét đẹp của Vân là nét đẹp phúc hậu, đày dặn và trang trọng. trước mắt chúng ta hiện lên một bức chân dung với khuôn mặt đầy đặn phúc hậu, đôi lông mày tự nhiên đẹp đẽ. Người xưa có câu cái răng cái tóc là góc con người mà ở đây nhân vật Thúy Vân được miêu tả thật đẹp với hàm răng đều đặn và tươi trắng cái miệng ấy mỗi khi nở nụ cười làm cho người ta thấy thêm yêu, thấy thánh thiện mà nhẹ nhàng. Nụ cười tươi như hoa toát lên một vẻ đẹp đoan trang đến lạ kì. Thêm nữa mái tóc Vân bồng bềnh nhu những đám mây, màu da trắng kia cứ ngỡ rằng là tuyết nhường. Qua đây chân dung Thúy Vân hiện lên thật nhẹ nhàng phúc hậu. Vẻ đẹp ấy kết hợp với những động từ “thua” và ” nhường” báo hiệu một cuộc đời yên ả đối với cô.
Tả Vân trước tác giả nhầm mục đích để làm nổi bật chân dung của Kiều lên:
“Kiều càng sắc sảo mặn mà,So bề tài sắc lại là phần hơn.Làn thu thủy nét xuân sơn,Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.Một hai nghiêng nước nghiêng thành,”
Nếu Vân sở hữu một vẻ đẹp trang trọng quý phái thì Kiều lại sở hữu một vẻ đẹp sắc sảo mặn mà. Đó là một vẻ đẹp có phần đẹp hơn Vân. Mái tóc của Kiều mềm mượt như làn nước mùa thu, đôi lông mày hiện lên thật sự rất đẹp và nét như những dáng núi mùa xuân. Cô có một vẻ đẹp thắm xanh khiến cho liễu vốn xanh phải hờn, hoa vốn thắm thì lại ghen. Phải chăng đó chính là một vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành. Những động từ “ghen” “hờn” và vẻ đẹp hơn người ấy báo hiệu một cuộc sống không mấy bình yên của nàng Kiều. Bởi sắc đẹp ấy khiến cho người ta phải đố kí ghen ghét.
Không chỉ đẹp mà Kiều còn có tài với tất cả những gì như cầm kì thi họa. Hồ cầm đối với cô là một sở trường. Nhưng chính chữ tài ấy lại đi với chữ tai một phần:
“Thông minh vốn sẵn tính trời,Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.Cung thương làu bậc ngũ âm,Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.Khúc nhà tay lựa nên xoang,Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân”
Vẻ đẹp chân dung chị em Kiều còn được thể hiện qua bốn câu thơ cuối:
“Phong lưu rất mực hồng quần,Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.Êm đềm trướng rủ màn che,Tường đông ong bướm đi về mặc ai.”
Đẹp tính cách, đẹp tâm hồn và ngoại hình, Kiều và Vân không chỉ trong sáng dịu dàng như tuyết như mai mà còn mang vẻ đẹp của một người con gái chính chuyên. Tuổi đời đã đến lúc tìm cho mình một nửa ưng ý nhưng những cô gái ấy không hề dễ dãi những người để ý đến chị em Kiều không ít những họ vẫn giữ nguyên sự trong trắng của mình.
Qua đây Nguyễn Du đã trở thành một người nghệ sĩ tài ba vẽ lên hai bức chân dung mà không chỉ nhân dân Trung Quốc, nhân dân Việt Nam phải ngưỡng mộ và khâm phục mà đến cả những đọc giả nước ngoài cũng phải thích khi ngắm hai bức chân dung tuyệt mĩ này. Vẻ đẹp của hai nàng đã dự báo cho chúng ta biết về cuộc sống của họ sau này. Đó chính là nghệ thuật vẽ tranh bằng ngôn từ mà Nguyễn Du đã mang đến cho chúng ta.
————————-HẾT—————————-
Ngoài nội dung ở trên, các em có thể tìm hiểu thêm phần Chị em Thúy Kiều để nâng cao kiến thức Ngữ Văn 9.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo Dục
