Nguồn gốc của thuật ngữ “Meme”
Nhà sinh vật học tiến hóa Richard Dawkins đã đặt ra từ “meme” (vần với “team”) trong cuốn sách bán chạy nhất năm 1976 của ông, The Selfish Gene. Mặc dù không có ý tưởng về bối cảnh tương lai liên quan đến Internet, nhưng ông đã sử dụng từ meme để mô tả một ý tưởng, hành vi hoặc phong cách nhanh chóng lan truyền từ người này sang người khác trong một nền văn hóa. Trong cuốn sách của mình, ông đã ví sự lây lan của meme như virus. Từ meme xuất phát từ tiếng Hy Lạp mimeme, có nghĩa là thứ bắt chước.
Nhiều thập kỷ sau, Dawkins ủng hộ việc đưa từ meme vào thế giới kỹ thuật số. Ông cho biết rằng ý nghĩa mới không khác xa so với giải thích ban đầu của mình.
Meme từng được hiểu là 20 cái gì đó. Tuy nhiên, người dùng Internet ở mọi lứa tuổi và mọi mức độ hiểu biết về kỹ thuật số hiện nay đã sử dụng meme để bày tỏ cảm xúc của họ.
Định nghĩa meme cơ bản như sau: Meme là một phần của phương tiện truyền thông, thường hài hước và lan truyền nhanh chóng qua Internet.
Với mạng xã hội như Twitter, Reddit, Facebook, Instagram và các dịch vụ tương tự khác, không có gì ngạc nhiên khi các meme lan truyền nhanh chóng đến vậy.
Thông thường, các meme trải qua những thay đổi nhỏ như trò chơi điện thoại. Đôi khi các meme thậm chí sinh ra các meme mới. Điều hấp dẫn ở bản chất meme online là chúng ta có thể theo dõi nguồn gốc, sự phát triển, tiến hóa và những thay đổi về mức độ phổ biến của chúng.
Những dạng meme phổ biến hiện nay
Dạng hình ảnh và chữ
Đây là dạng đơn giản nhất, cũng dễ sử dụng nhất. Để tạo ra một hình ảnh như thế bạn chỉ cần vài thao tác chỉnh sửa đơn giản. Hình ảnh và caption chữ trong đó phải đảm bảo hài hước và khớp bối cảnh. Dạng meme này được cá nhân sử dụng nhiều, đặc biệt các fanpage lớn rất chuộng kiểu này. Cực kỳ thu hút, nhiều like, nhiều lượt chia sẻ, thành chủ đề bàn tán xôn xao cõi mạng.
Dạng ảnh động
Việc chuyển thể từ bức ảnh tĩnh hài hước sang ảnh động lại khiến người xem thích thú. Ví dụ hình ảnh một icon đang đứng rồi đột nhiên gục ngã chỉ trong tích tắc thôi. Cũng đủ khiến chúng ta cười xỉu up xỉu down rồi. Thế mới thấy được sức mạnh của chuyển động luôn đem lại những điều độc đáo.
Dạng truyện tranh
Những bạn 9x đời đầu chắc chắn sẽ biết bộ truyện tranh Củ Cải – Kim Chi….còn giới trẻ hiện nay sẽ quen với những hình ảnh tranh dạng truyện của Quỳnh Aka…. Những bức ảnh có câu chuyện dạng meme comics nà cũng rất thịnh hành và được yêu thích. Sức lan truyền của nó nhanh kinh khủng
Tính đặc trưng của meme
Sở dĩ meme được nhiều người sử dụng và ưa chuộng trên khắp các nền tảng mạng xã hội khác nhau là vì tính sáng tạo, độc đáo và tính thay đổi liên tục theo trend trên internet. Có thể một meme được ra đời từ rất lâu rồi, tuy nhiên phải tới một thời điểm nào đó, khi xu hướng sử dụng cái đó nhiều thì tần suất của nó mới tăng theo. Tạo ra cái trend lan truyền rộng rãi khiến ai cũng chú ý.
Tại Việt Nam, phần lớn các meme được sử dụng thường xoay quanh những điều hài hước, ngạc nhiên. Người dùng phải có sự tinh tế riêng của mình để có thể dùng đúng hoàn cảnh và phù hợp với thực tế cá nhân. Thể hiện sự thâm sâu về mặt trí tuệ lẫn triết lý muốn truyền tải.
Đa phần người sử dụng mạng xã hội, internet sẽ thấy thú vị với những meme được thay đổi làm mới liên tục. Có xu hướng sử dụng cá nhân hóa, theo nhu cầu mục đích của bản thân. Thậm chí nhiều nhà phát triển các meme còn cập nhật liên tục. Giống như những thay đổi trên các trò chơi mobile. Đều nhằm mục đích thu hút và lôi cuốn người dùng tìm hiểu khám phá. Điều thú vị là bạn có thể theo dõi được những meme nào đang phổ biến và đang được dùng nhiều. Nhanh chóng bắt kịp với xu hướng đó. Điều này giúp cho chúng ta có sự phấn khích hơn trong việc sử dụng các tính năng trên internet.
Trend meme là gì?
Trend meme là xu hướng sử dụng của một hình ảnh nào đó với tần suất lớn
Nói cách khác thì trend meme chính là meme theo ngày theo thời điểm. Những meme được nhiều người dùng và biết đến trong một thời điểm nhất định nào đó. Tần suất nhiều, tràn ngập trở thành trào lưu thì người ta gọi là trend meme. Có thể hôm nay đây bạn thấy trên mạng xã hội ngập trần 1 chiếc meme này. Nhưng ngay ngày mai thôi lại cập nhật sang một xu hướng khác.
Meme còn được biến tấu trở thành những câu nói kinh điển. Diễn tả cuộc sống thông thường của con người. Nhưng lại trùng hợp và đúng với trải nghiệm của người dùng. Vì thế sức lan tỏa vô cùng lớn, có thể ví như sức lây lan của Covid-19 với biến thể Delta vậy.
Việc tạo ra được 1 meme không hề khó. Nhưng làm sao để nó thực sự hài hước, gây chú ý và được lan truyền rộng rãi thì không đơn giản chút nào. Nó dựa vào bộ óc sáng tạo của những người nghiên cứu. Đôi khi là những bạn trẻ ứng dụng hình ảnh đó trong một tình huống phù hợp gây hiệu ứng cao. Những mẫu meme kinh điển được sử dụng nhiều chắc chắn phải được nghĩ ra bởi những bộ óc “tinh tế, đậm chất hài hước”.
Đối tượng sử dụng meme
Meme được tất cả các độ tuổi sử dụng, phần lớn là thanh niên
Theo thống kê thì mọi đối tượng đều sử dụng meme làm phương tiện giao tiếp truyền đạt trên internet. Tuy nhiên nhóm trẻ vị thành niên và thanh niên chiếm đại đa số. Đây đều là nhóm có độ tuổi có thời gian tương tác trên các mạng xã hội, internet nhiều nhất hiện nay. Cũng là lứa tuổi có sự tinh nghịch, thích thú, đam mê khám phá. Vì thế bắt trend meme cực siêu.
Trong những năm gần đây thì độ tuổi trung bình của người dùng meme cũng tăng lên. Khoảng tuổi từ 35-50 chiếm tớ 25%. Điều này chứng tỏ meme có sức hấp dẫn với rất nhiều độ tuổi khác nhau. Mỗi độ tuổi lại tìm cho mình những mẫu meme phù hợp.
Làm thế nào để một thứ gì đó trở thành meme?
Để một thứ gì đó được coi là meme, nó cần phải viral và được chia sẻ ồ ạt. Do đó, hình ảnh, video hoặc từ ngữ có xu hướng trở thành meme khi chúng dễ hiểu, hài hước hoặc cả hai. Tuy nhiên, cũng có một số may mắn hoặc cơ hội nhất định quyết định liệu thứ gì đó có trở thành meme hay không. Cũng giống như một số trend hoặc xu hướng nhất định trong đời thực, có thể khó dự đoán điều gì sẽ trở nên phổ biến.
Có vẻ như các meme đột nhiên xuất hiện, tràn ngập các trang mạng xã hội như Facebook, Twitter và Tumblr. Chúng có vẻ như được sinh ra ngẫu nhiên từ một nơi nào đó ngoài kia, nhưng hầu hết đều có xu hướng có một số loại cốt truyện đặc trưng.
Điều gì tạo nên một meme có sức lan tỏa?
Meme là một hiện tượng xã hội trên toàn thế giới. Meme càng gây được tiếng vang lớn với mọi người, thì họ càng chia sẻ nó nhiều hơn và nó sẽ lan truyền xa hơn. Meme thường hài hước, nhưng thường sự hài hước đó được thêm vào những bình luận chính trị hoặc xã hội dí dỏm.
Đôi khi meme tồn tại vì giá trị gây sốc hoặc để dạy một bài học cuộc sống. Những lúc khác, một bức ảnh hoặc một đoạn video ngắn sẽ tạo ra hàng trăm cách diễn giải vui nhộn. Đôi khi, một meme sẽ chỉ được một nhóm người chọn lọc đánh giá cao và những trường hợp khác, meme sẽ có sức hấp dẫn gần như với tất cả mọi người.
Meme có thể là ảnh tĩnh hoặc GIF động, miễn là nội dung thu hút người khác ở định dạng có thể chia sẻ.
Bạn có thể tạo meme của riêng mình không?
Tạo meme của riêng bạn thật dễ dàng. Thay vì phải sử dụng phần mềm chỉnh sửa ảnh, bạn có thể sử dụng trang web tạo meme như Wuzu. Với những trang web này, thật dễ dàng như chọn một mẫu, nhập văn bản của bạn và nhấp vào nút Create. Từ đó, bạn có thể lưu hình ảnh hoặc chia sẻ liên kết trên mạng xã hội.
Dưới đây là một số meme giúp bạn hiểu rõ hơn về nguồn gốc và tốc độ lan truyền của nó.
Trước khi đi vào ví dụ cụ thể, chúng ta sẽ giải thích qua khái niệm dễ gây nhầm lẫn. Nhiều người sử dụng thuật ngữ meme để chỉ hình ảnh được chèn văn bản lên đó.
Ví dụ, dưới đây là hình ảnh một chàng trai sử dụng máy tính với dòng chữ trên đó.
Thuật ngữ thích hợp để chỉ những hình ảnh này là hình ảnh macro, không phải là meme. Vì hình ảnh này không lan truyền trên mạng Internet, chỉ là hình ảnh ngẫu nhiên do một ai đó tạo ra. Nếu bạn post hình ảnh này lên mạng, không ai nhận ra nó.
Tuy nhiên một số hình ảnh macro cũng có thể là meme nhưng không phải tất cả meme đều là hình ảnh macro. Và một ai đó tạo một hình ảnh macro và chia sẻ nó cũng không khiến nó thành một meme.
Làm thế nào để hiểu một meme?
Một số meme dễ hiểu hơn những meme khác. Những cái dễ nhất được gọi là meme “hình ảnh macro”, như đã đề cập ở trên.
Những meme khác có thể khó hiểu hơn một chút. Meme như Slender Man có thể có vẻ đáng sợ hoặc nguy hiểm. Những meme khác có thể cực tối nghĩa, đề cập đến một tập cụ thể của chương trình truyền hình hoặc bộ phim đã phát sóng cách đây nhiều thập kỷ. Thông thường, nguồn gốc của những meme như vậy có thể được chôn giấu trong bối cảnh sâu sắc đến mức hiểu được nguồn gốc của chúng đòi hỏi sự nghiên cứu thực sự sâu. Mức độ quan trọng của việc này phụ thuộc vào lý do tại sao bạn muốn hiểu meme. Nếu bạn chỉ muốn tự mình sử dụng nó, hãy tìm hiểu sơ bộ về ý nghĩa của meme.
Nếu bạn muốn khám phá thêm về ý nghĩa của điều đó để có thể xác định xem đó có phải là thứ bạn muốn con cái, sinh viên hoặc người phụ thuộc của mình kết hợp hay không, thì tốt nhất là tìm hiểu thêm thông tin. Các tài nguyên hữu ích như Know Your Meme và Wikipedia (dành cho những tài nguyên nổi tiếng nhất) có thể làm rõ thêm nơi bắt nguồn của meme và cách nó đã phát triển theo thời gian. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là meme liên tục thay đổi. Cách những người bạn đang muốn bảo vệ thực sự sử dụng các meme đó có thể là hoàn toàn cá nhân đối với họ. Họ thậm chí có thể có một bộ sưu tập các meme do chính họ tạo ra nhưng không phổ biến bằng.
Phần lớn các meme được tạo ra để trở nên hài hước và tác động của chúng phụ thuộc vào cách chúng được những người xem chúng cảm nhận và sử dụng. Nếu ai đó thường xuyên gửi meme hoặc nhìn vào meme mà bạn không hiểu được, bạn nên yêu cầu người gửi mô tả ý nghĩa của chúng cho bạn. Nếu cần, sau đó bạn có thể chỉ định tầm quan trọng của điều đó có thể mang nghĩa là gì bên ngoài các công cụ và nền tảng giao tiếp mà meme được phát triển.
Một lựa chọn khác là bắt đầu tạo meme của riêng bạn nếu bạn muốn làm điều đó. Các trang web nổi tiếng như ImgFlip và Meme Maker của Kapwing là những nơi tuyệt vời để bắt đầu sở thích làm meme mới của bạn.
Một số meme nổi tiếng từ những năm trước
LOLcats
Meme cổ điển này chỉ hình ảnh của một hoặc nhiều con mèo thực hiện những hành động đáng yêu với lời trích dẫn hài hước
Condescending Wonka
Condescending Wonka là một meme sử dụng hình ảnh của Gene Wilder trong vai Willy Wonka từ bộ phim Willy Wonka & the Chocolate Factory năm 1971
Gangnam Style
Gangnam Style là một trong những video lan truyền nổi tiếng nhất trên Internet. Nó được phát hành vào tháng 7 năm 2012 và nhanh chóng thu hút hơn chín triệu lượt xem mỗi ngày trong vòng hai tháng trong thời kỳ hoàng kim của nó. Mọi người không ngừng bàn tán về nó trong một thời gian dài.
Hàng ngàn người đã tạo ra các video phản ứng, nhại lại và nhiều video ăn theo khác. Đây là video YouTube đầu tiên đạt hai tỷ lượt xem. Trên thực tế, nó có rất nhiều lượt xem đến nỗi nó đã vượt qua bộ đếm YouTube có thể tính vào thời điểm đó. Và đây vẫn là một trong những video được xem nhiều nhất trên YouTube.
Gangnam Style là một hiện tượng khó quên, minh họa hoàn hảo cho việc một thứ gì đó có thể lan truyền nhanh chóng qua Internet.
Chuck Norris Facts
Chuck Norris là một võ sĩ, diễn viên, đạo diễn phim và làm nhiều ngành nghề khác trong cuộc đời của mình. Nhưng trên mạng trực tuyến, anh ta không biết đến điều đó. Thay vào đó, Chuck Norris trở nên nổi tiếng với sự kiện “Chuck Norris Facts”, một meme ghi lại những chiến công phi lý của Norris.
Những sự thật này đã phóng đại khả năng của anh ta, tuyên bố những điều không thể như thế anh ta có thể một tay che cả bầu trời.
Do a Barrel Roll
Đây là một trích dẫn từ trò chơi bắn súng không gian năm 1997 Star Fox 64 đã có tuổi thọ lâu đời trên Internet. Trong trò chơi, người bạn đồng hành của bạn Peppy khuyên bạn nên thực hiện một động tác nòng súng để tránh hỏa lực của kẻ thù.
Do diễn xuất bằng giọng nói nhảm nhí của trò chơi, điều này đã trở thành một cụm từ lặp đi lặp lại trên mạng. Đây chỉ là một trong nhiều meme chơi game trở thành xu hướng. Trong thực tế, hãy thử tìm kiếm Do a Barrel Roll trên Google và xem điều gì sẽ xảy ra.
Các meme nổi tiếng gần đây
Trong thời đại Internet hiện nay, các meme trên được coi là huyền thoại. Dưới đây là một số meme phổ biến nhất trong vài năm qua.
Gonna Tell My Kids
Meme có thể tùy chỉnh liên tục này đã trở nên phổ biến trên Twitter. Trong đó, bạn nói rằng bạn dự định kể cho con mình nghe về một người hoặc một nhóm người nổi tiếng. Tuy nhiên, thay vì một bức ảnh của thực thể thực tế được đề cập, tweet có chứa một bức ảnh của một người hoặc một nhóm khác có chung một số đặc điểm với nó.
Có rất nhiều tiềm năng cho sự tương phản hài hước ở đây. Ý tưởng rằng ai đó sẽ nói với con cái của họ một lời nói dối trắng trợn về các biểu tượng văn hóa đại, vì bọn trẻ chắc chắn là sẽ chẳng hề hay biết. Meme này chắc chắn sẽ đem đến một vài trận cười sảng khoái.
Woman Yelling at a Cat
Một trong những meme phổ biến nhất năm 2019 là sự kết hợp của hai hình ảnh riêng biệt. Phần bên trái hiển thị ảnh chụp một người phụ nữ buồn bã trong The Real Housewives of Beverly Hills, trong khi bên phải là hình một con mèo trông có vẻ bối rối khi đang ngồi trước đĩa rau.
Trở thành một cặp meme, cả hai hình ảnh thường được gắn kèm chủ đề chung là người phụ nữ khó chịu về điều gì đó mà mèo cảm thấy phẫn nộ hoặc không kiểm soát được. Người dùng Internet cực kỳ yêu thích meme Woman Yelling At A Cat. Meme này thậm chí còn xuất hiện trong một vài bộ trang phục Halloween.
Ight Imma Head Out
Ight Imma Head Out
Meme đơn giản này dựa trên một cảnh quay trong phim hoạt hình SpongeBob SquarePants. Hình ảnh cho thấy SpongeBob bước ra khỏi ghế với vẻ mặt thất thần. Được kết hợp với chú thích “Ight Imma Head Out”, meme này cho phép bạn bày tỏ mong muốn tùy theo từng tình huống.
Nếu muốn sáng tạo hơn với meme này, bạn có thể chỉnh sửa hình ảnh SpongeBob ngồi trên chiếc ghế ở nhà thành các tình huống khác.
Which Is the Best Seat?
Meme tiếp theo của chúng ta là một ví dụ điển hình về một cụm từ bắt đầu như một câu hỏi ngây thơ đã trở nên cực kỳ phổ biến trước khi bị rơi vào quên lãng. Nó bắt nguồn khi một người dùng Twitter đăng một bức ảnh hỏi mọi người rằng chỗ ngồi được dán nhãn nào trên tàu điện ngầm ở Thành phố New York là tốt nhất.
Không lâu sau, mọi người bắt đầu hỏi chỗ ngồi nào là tốt nhất trong các tình huống nực cười, chẳng hạn như trên tàu vũ trụ hoặc trong Quốc hội. Nếu tò mò, bây giờ bạn có thể châm ngòi cho một cuộc tranh luận về chỗ ngồi trong mọi tình huống.
Me and the Boys
Meme với cụm từ có thể lặp lại này đã phát triển một chút theo thời gian. Nó bắt đầu như một chú thích được đặt trên những bức ảnh dường như ngẫu nhiên về những người tham gia vào một hoạt động kỳ lạ.
Theo thời gian, phiên bản phổ biến tiếp theo đã kết hợp cụm từ này với một nhóm nhân vật phản diện trong phim hoạt hình Người Nhện từ những năm 60. Chương trình được biết đến là một bộ phim hoạt hình vui nhộn, vì vậy meme đã kết hợp vẻ ngoài sến súa trên khuôn mặt của những kẻ phản diện với chú thích về hành vi của trẻ vị thành niên.
Bài viết đã giới thiệu 5 meme cổ điển và 5 meme hiện đại cho bạn đọc cùng tham khảo, nhưng đây mới chỉ là một ví dụ nhỏ. Những meme mới liên tục xuất hiện và dần thay thế những meme cũ. Những meme cực kỳ phổ biến hôm nay có thể sẽ trở nên lỗi thời vào tuần tới.
Nhiều meme bắt nguồn từ nhiều nơi trên Internet như 4chan và Reddit. Nếu thực sự phổ biến, chúng sẽ xuất hiện nhiều trên các mạng xã hội chính thống. Nếu để ý, bạn sẽ học cách xác định các xu hướng meme mới nhất.
********************
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Tổng hợp
