Mạng xã hội là cụm từ đã quá quen thuộc với mọi người, đặc biệt là trong thời đại công nghệ phát triển như ngày nay. Là một nền tảng trực tuyến với các mô hình, tính năng, cách sử dụng khác nhau, mạng xã hội hiện rất phổ biến trong cuộc sống con người. Bên cạnh sự cần thiết và vai trò thì mạng xã hội cũng có những mặt trái. Tuy nhiên, với nhiều người mạng xã hội vẫn còn là khái niệm khá mơ hồ. Trong bài viết này, trường THPT Ngô Thì Nhậm gửi tới các bạn đọc giả thông tin liên quan đến mạng xã hội là gì? Chức năng, vai trò, đặc điểm và phân loại.
Mạng xã hội là gì?
Mạng xã hội là một trang web hay nền tảng trực tuyến với nhiều hình thức, tính năng, giúp mọi người dễ dàng kết nối với nhau ở bất cứ nơi nào. Ở đó, không chỉ có các mối quan hệ ảo của những người cùng đam mê, sở thích…mà còn có cả những mối quan hệ đời thực.
Mạng xã hội thuận tiện ở chỗ có thể sử dụng dù ở đâu, miễn là có thiết bị điện tử thông minh như điện thoại, ipad, laptop hoặc trên máy tính bàn có kết nối mạng.
Mạng xã hội có những tính năng như: chat, e-mail, phim ảnh, voice chat, chia sẻ file…
Thông qua mạng xã hội, người dùng có thể tìm kiếm bạn bè, đối tác.
– Dựa trên tên nhóm, group như tên trường hoặc tên thành phố
– Dựa trên thông tin cá nhân như địa chỉ e-mail, biệt danh
– Dựa trên sở thích cá nhân như ca hát, thể thao, phim ảnh
– Dựa trên lĩnh vực quan tâm như đầu tư, kinh doanh, mua bán…
Sử dụng mạng xã hội là xu thế trong thời đại công nghệ số.
Đặc điểm của mạng xã hội là gì?
Mạng xã hội hoạt động trên nền tảng Internet. Các mạng xã hội mặc dù có tên gọi, một số tính năng hoạt động, cách sử dụng khác nhau nhưng có chung những đặc điểm như sau:
– Người dùng phải tạo hồ sơ, có tài khoản riêng.
– Nhiều người dùng liên kết với nhau thông qua tên gọi, địa chỉ email, nickname… Các mạng xã hội sẽ kết nối tài khoản người dùng đến các tài khoản cá nhân, tổ chức…
– Nội dung đăng tải, chia sẻ ở các mạng xã hội là do người dùng tự quyết định về hình ảnh, câu từ…
Phân loại mạng xã hội
Một số mạng xã hội phổ biến ở Việt Nam
– Facebook: là mạng xã hội phổ biến nhất không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Với Facebook người dùng có thể tạo tài khoản bằng cả email, lẫn số điện thoại. Những bài đăng trên facebook có thể để công khai, hoặc để chế độ bạn bè hoặc giới hạn đối tượng chia sẻ.
– Instagram: Đây là ứng dụng dùng để chia sẻ hình ảnh, video miễn phí. Tuy nhiên video chia sẻ trên Instagram có thời lượng khá ngắn.
– Youtube: Mạng xã hội này phổ biến trong việc chia sẻ, đăng tải các video với thời lượng dài, ngắn khác nhau. Người dùng có thể tạo các kênh cá nhân hoặc theo dõi các kênh âm thực, ca nhạc, học tập…
Không chỉ dùng để đăng tải nội dung, hiện nay các mạng xã hội còn là công cụ kinh doanh, kiếm tiền. Nhiều người dùng đã kiếm được “bộn tiền” trên các mạng xã hội này.
Bên cạnh các mạng xã hội kể trên, thì trên thế giới có các mạng xã hội khác như Twitter, Linkedin có thể chia sẻ video, nội dung, hình ảnh… Hay như Pinterest chuyên chia sẻ hình ảnh…
Chức năng, vai trò:
MXH ngày càng góp phần quan trọng trong việc củng cố niềm tin của quần chúng nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước và điều hành của Chính phủ.
– Nhìn từ góc độ quản lý nhà nước, MXH là hệ thống thông tin cung cấp cho cộng đồng người sử dụng mạng các dịch vụ lưu trữ, cung cấp, sử dụng, tìm kiếm, chia sẻ và trao đổi thông tin với nhau, bao gồm dịch vụ tạo trang thông tin điện tử cá nhân, diễn đàn, trò chuyện trực tuyến, chia sẻ âm thanh, hình ảnh và các hình thức dịch vụ tương tự khác.
– Nhìn từ góc độ văn hóa- xã hội, MXH là tập hợp các mối quan hệ giữa các cá nhân, nhóm cá nhân, tổ chức trên môi trường internet. Chính vì thế, MXH có thể coi là một loại hình cộng đồng song mang tính chất ảo, trong đó bao gồm nhiều cộng đồng trực tuyến khác nhau nhằm thỏa mãn các nhu cầu về vật chất và tinh thần của con người. Một số cộng đồng như Facebook, Youtube, Zalo… thu hút một số lượng lớn người tham gia, ngày càng đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội.
MXH góp phần tích cực vào sự phát triển nhận thức, tư duy và kỹ năng sống của con người.
MXH đang ngày càng trở thành nơi cung cấp tin tức, kiến thức về tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Chỉ với một vài thao tác đơn giản, người dùng sẽ luôn nhận được những thông tin cập nhật kịp thời về lĩnh vực, vấn đề mà mình quan tâm theo dõi. Qua đó giúp họ có thể nắm bắt được các xu thế của đời sống phục vụ cho công việc và cuộc sống của mình. Bên cạnh đó, trên MXH có nhiều trang dạy kỹ năng sống như ngoại ngữ, nấu ăn, sửa chữa, giao tiếp, tâm lý, thể thao… giúp người dùng có những kỹ năng cơ bản cần thiết trong cuộc sống hiện đại mà không cần đến lớp hay đóng học phí.
MXH góp phần tích cực vào sự phát triển của văn hóa cộng đồng.
Văn hóa MXH là một bộ phận của văn hóa cộng đồng và có ảnh hưởng ngày càng lớn đến văn hóa cộng đồng. Nhờ áp dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật, MXH cho phép người dùng có thể kết nối, tương tác với bạn bè, gia đình, cộng đồng ngày một thuận tiện hơn. Người dùng có thể dễ dàng chia sẽ tình cảm, niềm vui, nổi buồn… với cộng đồng. Sự tham gia của cá nhân vào các công việc chung của cộng đồng cũng được thúc đẩy. Thực tế từ khi MXH phát triển, việc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” được thực hiện sinh động hơn. Công tác xã hội như cứu trợ thiên tai, xóa đói giảm nghèo… có nhiều khởi sắc. Nội lực của cộng đồng được phát huy hiệu quả hơn trong công cuộc phát triển kinh tế- xã hội. Các hình thức kinh doanh online trên MXH của cá nhân và doanh nghiệp ngày càng phát triển, mang tính chuyên nghiệp.
MXH góp phần thúc đẩy quá trình hội nhập quốc tế trên lĩnh vực văn hóa của Việt Nam.
Các MXH, nhất là MXH xuyên quốc gia như Facebook, Youtube… đã tạo ra những cơ hội, khả năng tiếp xúc, giao lưu văn hóa, thúc đẩy xích lại gần nhau, hiểu biết lẫn nhau giữa dân tộc ta với các dân tộc khác trên thế giới. Thông qua MXH, thế giới biết đến Việt Nam hơn như một dân tộc yêu chuộng hòa bình, tôn trọng công lý, năng động với một kho tàng các giá trị văn hóa phong phú, đầy bản sắc.
Lợi ích của mạng xã hội hiện nay
Mạng xã hội tạo ra một hệ thống cho phép người dùng có thể giao lưu với nhau, hoặc có sự kết nối, chia sẻ thông tin hữu ích trên nền tảng Internet, nâng cao kỹ năng sống và sự hiểu biết, tích lũy được nhiều kiến thức càn thiết…
Bên cạnh đó, mạng xã hội còn hướng đến mục tiêu tạo nên một cộng đồng có giá trị, nâng cao vai trò của mỗi người dùng trong việc xây dựng các mối quan hệ, thiết lập các nhóm người có chung mục đích, sở thích…
Mạng xã hội mang đến cho người dùng những tiện ích như:
Cập nhật tin tức nhanh chóng:
– Thông qua các mạng xã hội người dùng sẽ cập nhật một cách nhanh chóng những vấn đề được quan tâm ở mọi lĩnh vực.
– Đồng thời có thể cập nhập tin tức, xem phim, video ca nhạc… trên mạng xã hội mở mang sự hiểu biết.
Tạo được nhiều mối quan hệ
– Đặc điểm nổi bật của mạng xã hội là thúc đẩy sự tương tác giữa mọi người. Trò chuyện thông qua mạng xã hội sẽ giúp dễ dàng, gắn bó với nhau hơn.
– Mạng xã hội giúp người dùng thoải mái liên lac với bạn bè, người thân ở bất cứ đâu
Thực hiện quảng cáo – kinh doanh
Để sở hữu một cửa hàng là điều không dễ dàng, nhưng với mạng xã hội chỉ cần tạo một trang miễn phí đã có thể quảng bá hình ảnh, thông tin của sản phẩm…để kinh doanh miễn phí.
Mặt trái của mạng xã hội là gì?
Không thể phủ nhận những lợi ích của mạng xã hội trong thời đại công nghệ số, nhưng nếu để mạng xã hội chi phối quá nhiều vào cuộc sống, không kiểm soát được cũng để lại những hậu quả khôn lường.
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nghiện mạng xã hội rất nguy hiểm, thậm chí nguy hiểm hơn cả nghiện rượu bia, thuốc lá. Vì khi nghiện mạng xã hội sẽ khiến con người mất dần đi khả năng giao tiếp, cảm thấy cô đơn, mắc các bệnh về tâm sinh lý như trầm cảm…
Ngoài ra, sử dụng mạng xã hội sai cách, sai mục đích sẽ tác động tiêu cực đến bản thân về sức khỏe, tinh thần, suy nghĩ lệch lạc…
Có thể kể đến một số tác hại nếu sử dụng mạng xã hội không đúng cách như: Xao nhãng mục tiêu cá nhân dẫn đến nguy cơ trầm cảm; hạn chế tương tác giữa người với người; mất ngủ, mất kiểm soát quyền riêng tư, có xu hướng bạo lực…
Bên cạnh đó, hiện nay có nhiều kẻ xấu đã lợi dụng các mạng xã hội để lừa đảo, đưa các thông tin sai sự thật…gây hoang mang dư luận. Vì vậy, khi dùng mạng xã hội, người dùng cần tỉnh táo, chọn lọc thông tin, tránh để sơ hở, lộ thông tin…
Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội được quy định thế nào?
Bộ Thông tin và Truyền thông đã có Quyết định 874/QĐ-BTTTT ban hành Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội. Trong đó quy định:
– Quy tắc ứng xử cho tổ chức, cá nhân gồm (Điều 4 Quyết định 874/QĐ-BTTTT):
1. Tìm hiểu và tuân thủ các điều khoản hướng dẫn sử dụng của nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội trước khi đăng ký, tham gia mạng xã hội.
2. Nên sử dụng họ, tên thật cá nhân, tên hiệu thật của tổ chức, cơ quan và đăng ký với nhà cung cấp dịch vụ để xác thực tên hiệu, địa chỉ trang mạng, đầu mối liên lạc khi tham gia, sử dụng mạng xã hội.
3. Thực hiện biện pháp tự quản lý, bảo mật tài khoản mạng xã hội và nhanh chóng thông báo tới các cơ quan chức năng, nhà cung cấp dịch vụ khi tài khoản tổ chức, cá nhân bị mất quyền kiểm soát, bị giả mạo, lợi dụng và sử dụng vào mục đích không lành mạnh, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
4. Chia sẻ những thông tin có nguồn chính thống, đáng tin cậy.
5. Có các hành vi, ứng xử phù hợp với những giá trị đạo đức, văn hóa, truyền thống của dân tộc Việt Nam; không sử dụng từ ngữ gây thù hận, kích động bạo lực, phân biệt vùng miền, giới tính, tôn giáo.
6. Không đăng tải những nội dung vi phạm pháp luật, các thông tin xúc phạm danh dự, nhân phẩm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân khác; sử dụng ngôn ngữ phản cảm, vi phạm thuần phong mỹ tục; tung tin giả, tin sai sự thật; quảng cáo, kinh doanh dịch vụ trái phép… gây bức xúc trong dư luận xã hội, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội.
7. Khuyến khích sử dụng mạng xã hội để tuyên truyền, quảng bá về đất nước – con người, văn hóa tốt đẹp của Việt Nam, chia sẻ thông tin tích cực, những tấm gương người tốt, việc tốt.
8. Vận động người thân trong gia đình, bạn bè, những người xung quanh tham gia giáo dục, bảo vệ trẻ em, trẻ vị thành niên sử dụng mạng xã hội một cách an toàn, lành mạnh.
– Quy tắc ứng xử cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong cơ quan nhà nước (Điều 5 Quyết định 874/QĐ-BTTTT):
1. Cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong cơ quan nhà nước thực hiện nội dung quy định tại Điều 4 của Bộ Quy tắc này.
2. Thực hiện nội quy của cơ quan, tổ chức về việc cung cấp thông tin lên mạng xã hội.
3. Thông báo tới cơ quan chủ quản để kịp thời có hướng xử lý, trả lời, giải quyết khi có những ý kiến, thông tin trái chiều, thông tin vi phạm pháp luật có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, lĩnh vực quản lý của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động.
Câu hỏi thường gặp
Mạng xã hội nào có người dùng lớn nhất trên thế giới hiện nay?
Facebook hiện có khoảng 2,9 tỷ người dùng hoạt động hàng tháng và chính là mạng xã hội lớn nhất thế giới đến thời điểm hiện tại.
Mạng xã hội có lợi hay có hại?
Mạng xã hội có nhiều lợi ích tích cực như giúp người dùng cập nhật tin tức đời sống xã hội, kết nối các mối quan hệ, nâng cao kỹ năng sống, hiểu biết, hỗ trợ kinh doanh… Tuy nhiên cũng có một số mặt trái gây hại như ảnh hưởng thời gian sinh hoạt của người dùng, gây hao tổn nhiều thời gian, tiếp cận nhiều thông tin không chính xác, không lành mạnh…
Video về mạng xã hội là gì?
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Tổng hợp
