Bài thơ Khi con tu hú nằm trong tập thơ nào của tác giả Tố Hữu? là câu hỏi trắc nghiệm trong chương trình Ngữ Văn lớp 8. Bài học dưới đây sẽ giúp các em nắm chắc kiến thức bài học Khi con tu hú – Tố Hữu.
Bài thơ Khi con tu hú nằm trong tập thơ nào của tác giả Tố Hữu?
Câu hỏi: Bài thơ Khi con tu hú nằm trong tập thơ nào của tác giả Tố Hữu?
A. Từ ấy (1937 – 1946)
B. Việt Bắc (1946 – 1954)
C. Máu và hoa (1972 – 1977)
D. Một tiếng đờn (1979 – 1992)
Đáp án đúng: A. Từ ấy (1937-1946)
Đôi nét về bài thơ Khi con tu hú – Tố Hữu
1. Hoàn cảnh sáng tác
– Bài thơ “Khi con tu hú” được sáng tác trong nhà lao Thừa Phủ (Huế), khi tác giả mới bị bắt giam ở đây tháng 7-1939.
– Bài thơ được trích trong tập thơ “Từ ấy”.
2. Bố cục bài thơ
– Phần 1: 6 câu đầu: Khung cảnh thiên nhiên vào hè
– Phần 2: 4 câu cuối: Tâm trạng người chiến sĩ trong tù
3. Phương thức biểu đạt
Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm
4. Thể thơ
Thể thơ: lục bát
5. Nhan đề bài thơ
Nhan đề bài thơ chỉ là một vế phụ của một câu văn trọn ý -> Khi con tu hú gọi bầy là khi mùa hè đến, người tù cách mạng càng cảm thấy ngột ngạt trong phòng giam chật chội; càng thèm khát cháy bảng cuộc sống tự do tưng bừng ở bên ngoài.
6. Giá trị nội dung
– Bài thơ thể hiện niềm tin yêu cuộc sống thiết tha và sự khao khát tự do mãnh liệt của người chiến sĩ trong cảnh tù đầy
7. Giá trị nghệ thuật
– Thể thơ lục bát sử dụng uyển chuyển
– Giọng điệu linh hoạt
– Từ ngữ tự nhiên và gần gũi với đời thường
8. Sơ đồ tư duy bài thơ Khi con tu hú
Viết một đoạn văn trình bày cảm nhận của em sau khi học bài thơ Khi con tu hú
Bài thơ Khi con tu hú được sáng tác vào tháng 7 năm 1939, khi nhà thơ trong bước đường hoạt động cách mạng đang bị địch bắt giam tại lao Thừa Phủ – Huế. Bài thơ phản ánh tâm trạng ngột ngạt của một người cộng sản trẻ tuổi sôi nổi yêu đời bị giam cầm giữa bốn bức tường vôi lạnh. Tâm trạng ấy càng trở nên bức xúc khi nhà thơ hướng tâm hồn mình đến với bầu trời tự do ở bên ngoài. Đặc biệt giữa không gian tự do ấy bỗng vang ngân tiếng chim tu hú gọi bầy. Than ôi! Tiếng chim tu hú như tiếng thúc giục về những tự do, về cuộc sống tươi đẹp đang nở rộ ngoài kia! Tác động của âm thanh này đặt vào tâm cảnh của nhà thơ càng trở nên tha thiết và thôi thúc hướng đến tự do. Bài thơ có 10 câu, câu mở đầu và câu kết thúc là tiếng kêu của con tu hú. Âm hưởng tiếng kêu xuyên suốt toàn bài, tiếng kêu liên hồi, khắc khoải và da diết. Tiếng kêu vang vào thế giới chật chội, tăm tối của nhà lao và tâm trạng nhà thơ trở nên bức bối. Bài thơ khép lại nhưng là nghe tiếng tu hú “cứ kêu”, kêu hoài, kêu mãi… Bài thơ cho ta hiểu thêm nét đẹp trong tâm hồn người cộng sản trẻ tuổi. Người chiến sĩ gang thép đó có một thế giới nội tâm rất mực phong phú, rung động mãnh liệt với nhịp đập của cuộc sống, gắn bó thiết tha với quê hương ruộng đồng, và một niềm khát khao tự do cháy bỏng.
Viết đoạn văn nêu suy nghĩ về nhan đề của bài thơ Khi con tu hú
Nhan đề Khi con tu hú là một nhan đề hết sức đặc biệt. Đây vốn dĩ là một cụm từ, một câu chưa đầy đủ. Tiếng chim tu hú là âm thanh báo hiệu mùa hè đến. Từ âm thanh đó đã gợi dẫn tác giả về một miền liên tưởng trong kí ức về bức tranh thiên nhiên, bức tranh tự do vô cùng sinh động, vui tương. Nhan đề bài thơ gợi mở cảm hứng, cảm xúc chung cho toàn bài thơ. Âm thanh ấy mang ý nghĩa khơi nguồn, chính âm thanh đó đã tác động vào thính giác, vào tâm hồn nhà thơ – một tâm hồn đang khao khát được cống hiến nhưng nay bị giam cầm, mất tự do. Nó khơi nguồn cảm xúc, một tình yêu tha thiết với thiên nhiên và cuộc sống, thôi thúc khát vọng về cuộc sống tự do. Như vậy, có thể thấy nhan đề bài thơ mang tính độc đáo, mang giá trị liên tưởng cao, phù hợp với nội dung cảm xúc được thể hiện trong bài thơ.
Bài văn phân tích Khi con tu hú – Tố Hữu
Từ ấy là tập thơ đầu tay của nhà thơ Tố Hữu, được sáng tác trong khoảng thời gian từ năm 1937 đến năm 1946. Phần lớn các bài thơ được đăng trên báo chí công khai và bí mật từ năm 1938, được tập hợp lại và xuất bản lần đầu năm 1946. Trong tập thơ có bài Khi con tu hú, được sáng tác vào năm 1939, khi ấy nhà thơ bị địch bắt giam tại lao Thừa Phủ – Huế. Bị giam cầm trong bốn bức tường vôi lạnh, tâm trạng người chiến sĩ cộng sản trẻ tuổi cảm thấy ngột ngạt, lòng lúc nào cũng hướng về bầu trời tự do bên ngoài. Nỗi ngột ngạt, u uất bị dồn nén đã biến thành niềm khát vọng tự do cháy bỏng khi ngoài song sắt nhà tù, nơi không gian tự do thoáng đãng bỗng vang lên tiếng chim tu hú gọi bầy.
Nhan đề Khi con tu hú của bài thơ không chỉ nói đến thời gian mà còn ẩn ý là một thời điểm bừng lên của thiên nhiên tạo vật bên cạch đó chỉ khát khao hoạt động cách mạng của con người. Tiếng chim tu hú có tác động mạnh mẽ đến nhà thơ bởi lẽ nó báo hiệu một mùa hè đến và là biểu tượng cho sự bay nhảy được tự do, do đó có ảnh hưởng lớn đến nhà thơ khi đang bị giam cầm.
Mở đầu bài thơ, Tố Hữu đã vẽ lên cho chúng ta thấy được một bức tranh thiên nhiên vào hè thật tươi đẹp, đầy sống động và thấy được những âm thanh sôi động ngày hè mà đặc biệt là tiếng chim tu hú đang cất lên từng hồi để gọi bầy:
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín trái cây ngọt dần
Tiếng chim tu hú chính là dấu hiệu của mùa hè đến, của sự sống tưng bừng sinh sôi nảy nở, tiếng chim đã tác động đến tâm hồn người tù trẻ tuổi. Khi ở trong xà lim chật chội tối tăm tách biệt với thế giới bên ngoài nhà thơ lắng nghe tiếng chim rộn rã lắng nghe mọi âm thanh của cuộc đời bằng chính tâm hồn và trái tim nhạy cảm của một người nghệ sĩ. Một tiếng chim thôi cũng gợi cho nhà thơ cả một trời thương nhớ về những mùa hè của quê hương.
Như ta cũng đã biết mùa hè là mùa thu hoạch, là mùa của lúa chiêm đang rộ chín, trái cây dường như cũng ngọt dần dưới cái nắng của miền trung. Những âm thanh rạo rực và những hình ảnh tươi đẹp tràn đầy sức sống của mùa hè liên tục hiện lên trong kí ức của nhà thơ.
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bạn đang xem: Bài thơ Khi con tu hú nằm trong tập thơ nào của tác giả Tố Hữu?
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không
Rồi là tiếng ve kêu tiếng ve ngân dài suốt thời thơ ấu, suốt những năm tháng học trò, làm sao có thể quên được, tiếng ve kêu gợi nhớ về những năm tháng ấy. Màu vàng của bắp màu hồng của nắng màu xanh của trời tạo nên những mảng sắc màu lung linh rực rỡ của bức tranh quê. Thoang thoảng đâu đây mùi hương lúa, hương thơm của trái chín đầu mùa. Xa xa là tiếng chim hót líu lo tiếng ve ngân nga trên cành lá…. đó là mùa hè mà chàng thanh niên mười tám còn được sống tự do gữa gia đình bè bạn và đồng chí thân thương. Phải gắn bó yêu mến quê hương lắm mới hình dung ra được một bức tranh quê xứ Huế sống động đến như vậy!
Trước vẻ đẹp của thiên nhiên và đặc biệt là tiếng chim tu hú rộn ràng, cái ước muốn thoát ra bên ngoài của người tù càng mạnh mẽ hơn:
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết mất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu.
Bốn câu thơ cuối trực tiếp bộc lộ cảm xúc, tâm trạng của tác giả. Đó là tâm trạng đau khổ, bực bội, uất ức, ngột ngạt nhưng không hề có vẻ bi quan, chán chường, tuyệt vọng của một tâm hồn yếu đuối dễ bị gục ngã trước hoàn cảnh. Nhịp thơ đang đều đều, êm ái đến câu 8 và 9 bỗng bị ngắt bất thường 6/2, 3/3; các từ ngữ, hình ảnh đang vui tươi, đến đây bỗng trở nên mạnh mẽ, dữ dội: đập tan phòng, chết uất, ngột… Tất cả đều thể hiện khát khao cháy bỏng muốn thoát khỏi cảnh tù ngục của người chiến sĩ cộng sản trẻ tuổi khi đang phơi phới trên con đường cách mạng bỗng đâu gió cản cánh chim bằng.
Bài thơ mở đầu bằng tiếng chim tú hú và kết thúc cũng bằng tiếng chim tu hú. Mỗi tiếng kêu của nó là một tín hiệu gợi nhắc về cuộc sống tự do và thân phận tù tội. Nếu ở đầu bài, tiếng chim tu hú là tiếng báo mùa, một thứ âm thanh hay và đẹp thì ở cuối bài, nó là một thứ âm thanh nhức nhối, thúc giục hành động. Tố Hữu đã rất tinh tế khi chỉ bằng tiếng chim báo mùa đã gợi tả được nhiều nỗi niềm, tâm sự, cảm xúc của người tù cộng sản… Lắng nghe tiếng chim tu hú, tâm trạng của tác giả cũng chuyển biến từ niềm hân hoan trước mùa hè sôi động đến nỗi uất ức, bực tức, đau khổ khi bị giam cầm uổng phí và khát khao phá tan bức tường nhà giam ngột ngạt để trở về với cuộc sống tự do tươi đẹp. Bài thơ kết thúc bằng cách mở ra tiếng chim tu hú cứ kêu như giục giã những hành động sắp tới. Có thể nói, tiếng chim tu hú chính là tiếng gọi của tự do, của sự sống. Nó khiến cho người tù cách mạng phải bồn chồn, mong mỏi được thoát ra khỏi không gian ngột ngạt chốn lao tù để hòa mình vào thế giới của tự do. Sâu trong từng câu chữ hòa với tiếng chim tu hú là khát vọng được tự do trong một đất nước hòa bình độc lập.
Không chỉ thành công về mặt nội dung, Tố Hữu cũng thành công về mặt nghệ thuật khi sử dụng thể thơ truyền thống của dân tộc – thể thơ lục bát, vừa uyển chuyển lại dễ hiểu dễ nghe. Nhịp thơ được ông biến chuyển linh hoạt, được ngắt nhịp đều đặn xúc cảm và tâm trạng của nhà thơ. Ngôn ngữ ông sử dụng cũng giản dị, dễ hiểu, hình ảnh thơ mộc mạc, gần gũi, lời thơ da diết thể hiện niềm khát vọng cháy bỏng của người tù.
Bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu đã dựng lên bức tranh ngày hè thật đẹp đẽ với đầy đủ âm thanh và sắc màu. Tất cả đều toát lên một sức sống cực kì mãnh liệt. Tình cảm trong bài thơ được nhà thơ thể hiện sâu sắc và da diết qua thể thơ lục bát mộc mạc. Bài thơ là tình yêu cuộc sống tha thiết, sâu nặng của nhà thơ và niềm khao khát tự do tới cháy bỏng của người tù cách mạng trong hoàn cảnh tù đày.
**************
Trên đây là nội dung bài học giúp các em trả lời câu hỏi trắc nghiệm Bài thơ Khi con tu hú nằm trong tập thơ nào của tác giả Tố Hữu? cùng những kiến thức hữu ích khác. Hy vọng sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em học tốt môn Văn lớp 8.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo Dục
