Ai là Trạng nguyên lớn tuổi nhất của nước ta? Mời các em cùng THPT Ngô Thì Nhậm theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu chi tiết hơn về vị Trạng nguyên lớn tuổi nhất lịch sử khoa bảng phong kiến nước ta.
Ai là Trạng nguyên lớn tuổi nhất của nước ta?
Nếu như Nguyễn Hiền là Trạng nguyên trẻ tuổi nhất (đỗ năm 13 tuổi), thì Nguyễn Xuân Chính trở thành Trạng nguyên lớn tuổi nhất nước ta. Ông đỗ khoa Đinh Sửu, niên hiệu Dương Hòa thứ 3 (1637), đời Lê Thần Tông, được dân gian gọi là “Trạng cháy”.
Tiểu sử Nguyễn Xuân Chính – Trạng nguyên lớn tuổi nhất của nước ta
Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính (1588 – 1647) người làng Phù Chẩn, huyện Đông Ngàn, phủ Từ Sơn, Kinh Bắc (nay là Phù Chẩn, Từ Sơn – Bắc Ninh). Từ nhỏ ông đã có tư chất thông minh, say mê đọc sách lại được sự dạy dỗ của nhiều thầy giỏi đương thời.
Ông không chỉ nổi tiếng hiếu học, bền lòng vững chí mà còn có ước mơ lớn là đỗ Trạng nguyên. Song con đường học tập, thi cử ban đầu của ông rất lận đận. Năm 16 tuổi ông thi Hương và đỗ đầu. Năm 37 tuổi sau khi đỗ khoa Sĩ vọng, ông được bổ làm Huấn đạo phủ Nghĩa Hưng, trấn Sơn Nam (Nam Định). Sau hơn 2 năm, ông từ quan về quê dạy học và tiếp tục ôn luyện theo đuổi nghiệp lều chõng. Từ năm 39 đến năm 44 tuổi, khoa thi nào ông cũng đi thi nhưng đều bị đánh trượt ở trường Văn sách.
Tư liệu gia phả của dòng họ cho biết, từ năm Canh Tý (1600) đến năm Tân Mùi (1631), ông đã 9 lần tham dự các kỳ thi Hương nhưng chỉ dừng lại ở mức đỗ Sinh đồ – tức chỉ đỗ 3 kỳ (Tam trường) và đều không vượt qua kỳ thứ 4 là kỳ thi Văn sách.
Trong cuốn “Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính” của tác giả TS Nguyễn Văn Vọng – nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, thuộc dòng dõi họ Nguyễn Xuân ở thôn Trung Hòa nhận định: “Tính đến năm tuổi 44, ông đã chín lần đi thi, chín lần lều chõng. Một ý chí bền bỉ, không mai một cùng tuổi xuân, làm cho thần thánh cũng phải động tâm – “Miệt mài lều chõng dấn thân/ Lòng son sắt đến thánh thần động tâm!”.
Với sự học tập kiên trì, tháng 10/1637 Nguyễn Xuân Chính tham gia kỳ thi Hội và đỗ đầu (Hội nguyên), sau đó vào thi Đình. Vua Lê Thần Tông trực tiếp ra đề, ông tiếp tục đứng đầu – đỗ Đệ nhất giáp tiến sĩ cập đệ Đệ nhất danh (Trạng nguyên).
Trong cả hai kỳ thi Hội và thi Đình, bài ứng chế của ông đều đỗ đầu nên Nguyễn Xuân Chính được vinh danh là Hội nguyên, Đình nguyên, Trạng nguyên. Như vậy, trải qua 37 năm kể từ kỳ thi đầu tiên đến khi 50 tuổi, vượt qua bao dâu bể ông mới được toại nguyện ước mơ thời niên thiếu là đỗ Trạng nguyên.
———-
Sau lễ vinh quy bái tổ, năm 1638 Nguyễn Xuân Chính được bổ chức Hàn lâm thị giảng, vào hầu vua học và ở lại kinh tham gia việc triều chính. Nhờ tài năng và công lao trong nội trị và bang giao, ông được thăng chức Hữu thị lang bộ Lễ, rồi được giao thêm việc giảng sách cho vua nghe ở nội điện. Nhiều năm giữ trọng trách, chăm lo thi cử – Nguyễn Xuân Chính được đánh giá làm việc nghiêm túc, thẳng thắn, công bằng.
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Phương Chi – Viện Sử học: Trải qua 10 năm làm quan dưới triều Lê – Trịnh, Nguyễn Xuân Chính từng kinh qua nhiều công việc, từ dạy học cho Thái tử, phụ trách thi cử, bang giao.
Đặc biệt, tuy xuất thân là quan văn nhưng ông đã 9 lần tham gia trận mạc, cầm quân lên Bắc xuống Nam dẹp loạn, ổn định triều chính và an dân. Ở cương vị nào ông cũng dốc sức, dốc lòng phục vụ triều đình, phục vụ nhân dân. Ông được vua ban chức Tả thị lang Lại bộ, khi mất được triều đình ghi công, truy tặng Binh bộ Thượng thư.
Ông không chỉ đỗ đầu thi Hội, thi Đình mà còn đỗ đầu thi Ứng chế về thơ và luận do đích thân vua ra đề. Bởi vậy trong danh hiệu ông được vua ban có chữ Tam nguyên (ba lần đỗ đầu). Không chỉ vậy, Nguyễn Xuân Chính còn là vị Trạng nguyên đầu tiên của triều đại Lê Trung hưng, nên trong danh hiệu có chữ Khai quốc.
Từ trạng nguyên cuối cùng của triều Lê sơ đến Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính là quãng thời gian dài 114 năm. Vì thế vua Lê Thần Tông đặc cách ban thưởng rất hậu, gồm nhiều gấm vóc, tiền bạc và cho hưởng lễ vinh quy bái tổ hết sức long trọng.
Học vị cùng danh vọng của Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính là kết quả của quá trình bền chí học tập không ngừng suốt từ tuổi “tam thập nhi lập”, qua tuổi trưởng thành chín chắn “tứ thập nhi bất hoặc” đến tuổi “tri thiên mệnh” mới đạt ước nguyện. Và sau đó bước vào giai đoạn hành đạo của người quân tử, mang tài năng, tri thức giúp dân, giúp nước.
Kể chuyện bút nghiên cử nghiệp của Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính để thấy một hình mẫu về người có chí kiên trì theo đuổi ước mơ nơi cửa Khổng sân Trình. Bài học về sức mạnh lòng kiên trì và ý chí quyết tâm bền bỉ phấn đấu để biến ước mơ hoài bão thành hiện thực vẫn nguyên giá trị.
Theo các nguồn sử liệu, Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính mất năm 1647, để lại nhiều di sản văn thơ mà hiện vẫn còn lưu lại bài “Văn tế” ở đình làng và một số văn bia các chùa: Trấn Quốc, Vĩnh Thái, Cha Lư, văn bia cầu Bái Giang… Ông luôn giữ nếp sống giản dị, thanh bạch, cho đến khi ông mất – gia đình vẫn sống trong ngôi nhà tre mái rạ ở quê nhà.
**********
Trên đây là thông tin về tiểu sử Nguyễn Xuân Chính – Trạng nguyên lớn tuổi nhất của nước ta. Hy vọng qua bài học hôm nay, các em đã biết Ai là Trạng nguyên lớn tuổi nhất của nước ta rồi nhé. Thầy cô chúc các em học tập thật tốt và đạt nhiều điểm cao.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Tổng hợp
Bạn đang xem: Ai là trạng nguyên lớn tuổi nhất của nước ta?
