Hỗn số là gì? Cách tính hỗn số và bài tập ví dụ minh họa có đáp án. Hỗn số là một trường hợp đặc biệt của phân số trong toán học, nó giúp biểu diễn các tỉ lệ mà phân số không thể hiện được. Đây là khái niệm được giảng dạy trong chương trình toán học lớp 5. Thầy cô trường THPT Ngô Thì Nhậm mời các em theo dõi bài học hôm nay nhé.
Định nghĩa hỗn số là gì?
- Hỗn số là kết quả của việc viết gọn tổng của một số tự nhiên nguyên dương với một phân số dương bằng cách bỏ dấu cộng xen giữa chúng. Như vậy, một hỗn số gồm hai phần: phần nguyên và phần phân số.
- Số đối của hỗn số này cũng được gọi là một hỗn số.
- Hỗn số được viết dưới dạng . Phần phân số của hỗn số luôn luôn nhỏ hơn 1.
Ví dụ:
Cách đổi hỗn số thành phân số
Đổi phân số hoặc hỗn số dương
- Nếu phân số dương lớn hơn 1, ta có thể viết nó dưới dạng hỗn số bằng cách: chia tử cho mẫu. Thương tìm được là phần nguyên của hỗn số, phần phân số có tử là số dư là tử, còn mẫu vẫn là mẫu đã cho.
- Nếu muốn đổi một hỗn số dương dưới dạng một phân số, thực hiện nhân phần số nguyên với mẫu rồi cộng với tử, kết quả tìm được là tử của phân số, còn mẫu vẫn là mẫu đã cho.
Đổi phân số hoặc hỗn số âm
- Khi viết một phân số âm dưới dạng hỗn số, ta chỉ cần viết số đối của nó dưới dạng hỗn số rồi đặt dấu trước kết quả nhận được.
- Tương tự như vậy, khi viết một hỗn số âm dưới dạng phân số, chỉ cần viết số đối của nó dưới dạng phân số rồi đặt dấu “-“ trước kết quả.
Các dạng toán về hỗn số lớp 5
Cách cộng hỗn số
Phương pháp giải:
Khi cộng hai hỗn số: có thể viết chúng dưới dạng phân số rồi thực hiện phép cộng phân số. Ta cũng có thể cộng phần nguyên với nhau, cộng phần phân số với nhau (khi hai hỗn số đều dương).
Ví dụ:
Cách trừ hỗn số
Phương pháp giải:
- Khi trừ hai hỗn số: có thể viết chúng dưới dạng phân số rồi thực hiện phép trừ phân số. Ta cũng có thể lấy phần nguyên của số bị trừ trừ phần nguyên của số trừ, phần phân số của số bị trừ trừ phần phân số của số trừ, rồi cộng hai kết quả với nhau (khi hai hỗn số đều dương, số bị trừ lớn hơn hoặc bằng số trừ).
- Khi hai hỗn số đều dương, số bị trừ lớn hơn hoặc bằng số trừ, nhưng phần phân số của số bị trừ nhỏ hơn phần phân số của số trừ, phải thực rút một đơn vị ở phần nguyên của số bị trừ để thêm vào phần phân số, sau đó tiếp tục trừ như trên.
Cách nhân chia hỗn số
Phương pháp giải:
- Khi nhân hoặc chia một hỗn số với một số nguyên, có thể viết hỗn số dưới dạng tổng của một số nguyên và một phân số.
Tính giá trị của biểu thức
Phương pháp giải:
Để có thể tính giá trị của các biểu thức số cần chú ý:
- Thứ tự thực hiện các phép tính.
- Căn cứ vào đặc điểm của các biểu thức ta có thể áp dụng tính chất các phép tính và quy tắc dấu ngoặc.
Viết phân số dưới dạng hỗn số
Phương pháp giải:
Áp dụng quy tắc viết phân số dưới dạng hỗn số và quy tắc viết hỗn số dưới dạng phân số.
Ví dụ: Viết các phân số sau dưới dạng hỗn số :
Cách giải:
Ví dụ: Viết các hỗn số sau dưới dạng phân số :
Cách giải:
Cách tính nhanh hỗn số
Khi thực hiện cộng hai hỗn số, ta có thể tính nhanh hơn bằng cách cộng phần nguyên với phần nguyên, phần phân số với phần phân số rồi cộng hai kết quả lại với nhau.
Mối liên hệ giữa phân số và hỗn số
– Chuyển hỗn số thành phân số
- Phân số được chuyển từ hỗn số có:
- Mẫu số bằng với mẫu số của phân số.
- Tử số bằng với mẫu số nhân phần nguyên cộng Tử số của phần phân số.
– Chuyển phân số thành hỗn số
- Khi phân số lớn hơn 1 (tử số lớn hơn mẫu số).
- Có thể thực hiện chuyển phân số đó về dạng hỗn số.
Bài tập về Hỗn số lớp 5
Toán lớp 5 trang 12, 13 tập 1
Giải Toán lớp 5 trang 12 bài 1
Dựa vào hình vẽ để viết rồi đọc hỗn số thích hợp (theo mẫu):
Đáp án:
a) : Hai và một phần tư.
b) : Hai và bốn phần năm.
c) : Ba và hai phần ba.
Giải Toán lớp 5 trang 13 bài 2
Viết hỗn số thích hợp vào chỗ chấm dưới mỗi vạch của tia số:
Đáp án:
Điền từ trái qua phải:
a)
b)
Toán lớp 5 trang 13, 14 tập 1
Giải Toán lớp 5 trang 13 bài 1
Bạn đang xem: Hỗn số là gì? Cách tính hỗn số và bài tập ví dụ minh họa có đáp án
Chuyển các hỗn số sau thành phân số:
Đáp án:
Giải Toán lớp 5 trang 14 bài 2
Chuyển các hỗn số sau thành phân số rồi thực hiện phép tính (theo mẫu):
Mẫu:
Đáp án:
b) Ta có :
c) Ta có:
Giải Toán lớp 5 trang 14 bài 3
Chuyển các hỗn số sau thành phân số rồi thực hiện phép tính (theo mẫu):
Mẫu:
Đáp án:
Giải Vở bài tập Toán lớp 5 tập 1 trang 11
Vở bài tập Toán lớp 5 tập 1 trang 11 Câu 1
Viết (theo mẫu)
a)
Đọc: Một và một phần tư
b)
c)
d)
Đáp án chi tiết
a) Viết: ; Đọc: Một và một phần tư.
b) Viết: ; Đọc: Ba và một phần sáu.
c) Viết: ; Đọc: Hai và ba phần tư.
d) Viết: ; Đọc: Bốn và năm phần tám.
Vở bài tập Toán lớp 5 tập 1 trang 12 Câu 2
Viết hỗn số thích hợp vào chỗ chấm dưới mỗi vạch của tia số
Đáp án chi tiết
Vở bài tập Toán lớp 5 tập 1 trang 12 Câu 3
Viết tiếp vào chỗ chấm cho thích hợp
Giải thích vì sao:
Ta có:
Lời giải chi tiết:
Ta có:
Vở bài tập Toán lớp 5 tập 1 trang 12 Câu 1
Chuyển hỗn số thành phân số (theo mẫu)
Mẫu:
a)
b)
c)
Đáp án:
a)
b)
c)
Vở bài tập Toán lớp 5 tập 1 trang 12 Câu 2
Chuyển các hỗn số thành phân số rồi thực hiện phép tính (theo mẫu)
Mẫu:
a)
b)
c)
d)
Đáp án:
a)
b)
c)
d)
Vở bài tập Toán lớp 5 tập 1 trang 13 Câu 3
Chuyển các hỗn số thành phân số rồi thực hiện phép tính
a)
b)
c)
Đáp án:
a)
b)
c)
Học sinh có thể giải theo cách khác dưới đây:
Giải Vở bài tập Toán lớp 5 tập 1 trang 13
Vở bài tập Toán lớp 5 tập 1 trang 13 Bài 1
Điền dấu thích hợp vào chỗ chấm: >; <; =
Đáp án và lời giải chi tiết
a)
Mà
Vậy :
b) .
Mà
Vậy:
c) .
Mà
Vậy:
d) .
Mà
Vậy :
Vở bài tập Toán lớp 5 tập 1 trang 13 Bài 2
Chuyển các hỗn số sau thành phân số rồi thực hiện phép tính
a)
b)
c)
Đáp án và hướng dẫn giải
a)
+)
+)
b)
+)
+)
c)
+)
+)
Vở bài tập Toán lớp 5 tập 1 trang 14 Bài 3
Tính
Đáp án và hướng dẫn giải
Khái niệm Hỗn số là gì là một khái niệm rất quen thuộc trong Toán học. Cách tính hỗn số cũng được chia thành các trường hợp khác nhau. Hy vọng thông qua bài viết này, thầy cô đã giúp các em hiểu rõ hơn về hỗn số cũng như biết cách tính để giải những bài Toán liên quan tới hỗn số.
Đăng bởi: THPT Ngô Thì Nhậm
Chuyên mục: Giáo dục
